Aladağlar`da (Niğde-Kayseri-Adana) buzullaşma evrelerinin karstlaşma üzerindeki etkileri

Abstract

Orta Toroslar ile Doğu Toroslar arasındaki geçiş zonunda yer alan ve 1000 km2'lik alansal yayılıma sahip bir karst kütlesini içeren Aladağlar Silsilesi'nde karasallaşma ve epijenik karstlaşma Paleosen'den günümüze uzanan dönemde gerçekleşmiştir. Yükselim düzeyine ve küresel iklim koşullarındaki değişime bağlı olarak silsiledeki karstlaşma hızının Paleosen - Geç Oligosen arasında sürekli bir artış gösterdiği, Oligosen'den itibaren ise düzenli bir azalmaya sahip olduğu öngörülmektedir. Kuvaterner başlangıcında günümüzdekine yakın bir yükseltiye sahip olan silsilenin üst kesimlerinde Geç Miyosen'den itibaren donma-çözünme süreçlerinin etkili olmaya başladığı düşünülmektedir. Kuvaterner dönemi buzullaşmaları silsile genelindeki epikarst zonunun tamamen tahrip olmasına ve beslenimin buz fazında kilitlenmesi nedeniyle derinlerdeki karstlaşmanın da durmasına ya da yavaşlamasına neden olmuştur. Buzullaşma dönemlerinde silsilenin 2400 m ve üzerindeki kesimlerini kapsayan bir buz takkesinin oluştuğu, burada yayılan vadi buzullarının batıda 1500 m, doğuda ise 1100 m kotuna değin uzandığı anlaşılmaktadır. Mağarataşı U/Th yaş değerlerine göre buzullaşma-arası dönemler 567 By öncesinden başlamakta, büyük oranda 300 By ile 150 By arasındaki dönemi kapsamaktadır. Würm dönemi süresince üst kotlarda mağarataşı oluşmadığı anlaşılmaktadır. Würm buzullaşması ve Erken Holosen Soğumasından şiddetli biçimde etkilenen silsilede güncel buzullaşma-arası döneme son 10 By içinde girilmiştir. Bu süre içinde, Akdeniz kökenli yağışlardan etkili biçimde beslenen silsilenin güney ve doğu bölümlerinde yoğun karen ve dolin yapıları içeren poligonal karst (epikarst) oluşumların geliştiği izlenmektedir.Anahtar Sözcükler: Buzullaşma, karst, Aladağlar, Kuvaterner

The Aladaglar Range which is located in an area of ca. 1000 km2 between the Central and Middle parts of the Taurus Mountain Belt, has been subject to a continuing uplift and epigenic karstification since the Paleocene. Depending on the temporal changes in uplift rate and climatic conditions, the rate of karst development is inferred to speed up between the Paleocene and Late Oligocene whereas, a steady slow down occurred after the Oligocene. Since the Late Miocene, The freezing and thawing processes appear to have dominated the upper reaches of the range which already reached about today?s elevation prior to onset of Quaternary. Quaternary glaciations has affected the entire mountain range in a manner that the existing epikarst zone has been completely stripped off and the karstification at depths has been either stopped or slowed down due to the ice-locking of recharge at the surface. It appears that the Quaternary glaciations formed an ice cap extending over the 2400 m elevation from which the valley and flank glaciers stretched down to 1500 m and 1100 m elevations on the western and eastern flanks of the mountain range. Based on U/Th ages obtained from speleothems collected from high-altitude caves, the first interglacial period is found to date back to 567 ka while most of the interglacials appears to have clustered between 300 ka and 150 ka. The Würm is characterized by the absence of speleothem formation, probably because of the intense glaciation occurred in this period. The current interglacial period in the Aladaglar mountain range which severely affected by the Würm and Late Holocene Cooling glaciations commenced in the last 10 ka. During this final period, intense development of polygonal karst (i.e. epikarst) formations in the form of karrens and dolines appear to have formed in the southern and eastern flanks of the range where recharge by Mediterranean-dominated precipitation is effective.Keywords: Glaciation, karst, Quaternary, Aladaglar