Kültür, mekan ve sinema: Yeşim Ustaoğlu filmleri

Abstract

Bu tez, sinema ve mimarlık ilişkisini mekan özelinde inceler. Bu incelemeyi ise kültür-mekan etkileşimini irdeleyerek gerçekleştirir. Kültür tüm bileşenleriyle mekanı biçimlendirir, böylelikle mekanda kültürden izler bulmak mümkündür. Sinema ise mimarlıkla en yakın etkileşim içinde olan sanat dalıdır ve mimarlık dahil tüm sanat dallarını içeren - aynı zamanda - bir kültür ürünüdür. Böyle bakıldığında sinemada da kültüre ait izler bulmak kaçınılmazdır. Türkiye Sineması?nda kültürel çalışmalar özellikle 1990?lı yıllarda gündeme gelmiş, bu dönemde üretilen filmlerde kimlik konusu sorunsallaştırılmış; farklı etnik ve kültürel kökenlere sahip karakterler filmlerde sıklıkla kendilerine yer bulmaya başlamışlardır. Bu dönemin en önemli aktörlerinden biri, Yeni Türkiye Sineması?nın dört kurucu yönetmeninden biri olan Yeşim Ustaoğlu?dur. Ustaoğlu, tüm filmleri ulusal ve uluslararası yarışmalarda ödüller alan, dünyaca ünlü bir yönetmen ve mimardır. Ustaoğlu?nun filmlerinde kültürün tüm bileşenleriyle ele alınması ve yönetmenin mimar oluşu sebebiyle sinema dilinde mekanın büyük bir önem taşıması düşünüldüğünde; Yeşim Ustaoğlu?nun filmlerinin kültür-mekan etkileşimi bağlamında ele alınmasının literatürdeki önemli bir boşluğu dolduracağı düşünülmektedir.

This thesis investigates the relationship between cinema and architecture through space as a medium. It conducts this investigation specifically by observing the interaction of culture and space. Culture with all its components shapes space; therefore, it is possible to find traces of culture in space. Cinema is a branch of arts that most closely interacts with architecture, and it is a product of culture that incorporates all kinds of arts, including but not limited to architecture. For that reason, it is impossible to not find traces of culture in cinema as well. Cultural works have surfaced especially in the 1990s in the Cinema of Turkey, and a lot of the films created in this era have explored the issue of identity: characters from different ethnic and cultural backgrounds have increasingly started taking part in films. One of the most important actors of Cinema of Turkey in this era is Yesim Ustaoglu, who is one of the four founding directors of the New Cinema of Turkey movement. Ustaoglu is a world-renowned director and architect whose films have won numerous awards in domestic and international competitions. Because Ustaoglu studies culture with all its components in her films and space occupies a very important role in her films due to the fact that she is an architect herself, studying the interaction of culture and space in the films of Yesim Ustaoglu will fill a big gap in literature.