Karasu nehrinde yaşayan Barbus lacerta ile Chondrostoma regium türlerinin incelenmesi ve kirlilik faktörünün türler üzerinde bıraktığı etkinin histopatolojik-toksikolojik yönleriyle araştırılması

Abstract

Bu çalışmada, 2015-2016 yılları arasında Karasu Nehri'nden seçilen dört istasyondan alınan su, sediment numunelerinde analizler yapılmış, bölgedeki Barbus lacerta ve Chondrostoma regium türlerinin bazı gelişim parametrelerine bakılıp, balıkların mevcut kirlilikten etkilenme durumları toksikolojik, histopatolojik, biyokimyasal yönleriyle araştırılmıştır. Mayıs-ekim ayları arasında aylık olarak örneklenen balıkların dişi:erkek oranı 1,6:0,6 olarak hesaplanmıştır. İncelenen B. lacerta bireylerinin yaş grupları I-IV arasında bulunmuş ve çoğunluğu III yaş grubu oluşturmuştur. C. regium türlerinin ise yaş grupları I ile VI arasında değişmekteyken, yoğunluğu IV yaşta gözlenmiştir. Ortalama gonadosomatik Iindeks (GSİ) değeri balıkların mayıs-haziran döneminde yumurtladıklarını göstermiştir. Balıkların kondisyon faktörü (KF) değeri GSİ'ye paralel olarak mayıs ve haziran aylarında en yüksek değerini almıştır. Su ve sediment örneklerinde bazı ağır element (Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Br, Sr, Pb) birikim yoğunluğunun 2. istasyonun suyunda ve 1. istasyonun sedimentinde fazla olduğu tespit edilmiştir. Balık dokularında yapılan element analizinde ise kas dokuda metal konsantrasyonu standart değerlerde bulunurken, karaciğerde kas dokusuna oranla daha fazla birikim görülmüştür. Genotoksik hasarı belirlemek için mikronükleus testi ile balıkların eritrositlerinde mikroçekirdek ve eritrositik çekirdek anormallikleri tespit edilmiştir. Belirlenen mikronükleus ve eritrositik çekirdek anormalliklerinin frekansı istasyonlara göre değişiklik göstermiştir. Dokulardaki patolojik anormalliklerde de önemli artışlar gözlenmiş ve istasyonlara göre doku değişim derecesi (DTC) değerleri farklı bulunmuştur. Kan doku örneklerinde antioksidan savunma sisteminin durumu TAS ve TOS değerleri ile ölçülmüş, oksidatif stresin mevcut olduğu görülmüştür. TAS ve TOS değerlerinde istasyonlar arası istatistiksel açıdan önemli farklılıklar belirlenmiştir.

In this study the water and sediment samples taken from four stations selected from Karasu River between 2015-2016, were analyzed and some of the development parameters of Barbus lacerta and Chondrostoma regium species living in the region were investigated and toxicological, histopathological and biochemical effects of the pollution to the fish species were determined. The female-to-male ratio of the fish sampled monthly between may and october 2015-2016 was calculated as 1.6: 0.6. The age groups of Barbus lacerta individuals were found to be between I-IV and the majority consisted of III age groups. While the age groups of C. regium species ranged from I to VI, the density was observed at the age of IV. The average gonadosomatic index (GSI) value showed that the fish species spawned in may-june period. Condition factor (KF) value of the fish was highest in may and june as parallel to the GSI. It was determined that some heavy metals (Ti, V, Cr, Mn, Fe, Co, Ni, Cu, Zn, As, Se, Br, Sr, Pb) levels increased in sediment samples of 1. station and in surface water samples of 2. station. According to the elemental analysis made in the fish tissues, the some metal levels in muscle were found between in standart values and the metal concentration of the liver was higher than the muscle. Micronucleus and other erythrocytic nuclear abnormalities were identified by micronucleus test for determined the genotoxic damage. The nuclear abnormality frequencies were significantly different from the stations. Significant increases in pathological abnormalities in the fish tissues were observed. The difference in (Degree of Tissue Change) DTC values was significant according to the stations. In the blood samples, the status of antioxidant defense system was measured with TAS and TOS values. There was statistically significant difference between the stations in TAS and TOS values.