Tabya yapıları üzerine bir inceleme ve Erzurum Mecidiye Tabyası örneğinde yeniden işlevlendirme önerisi

Abstract

Toplumların kendilerini savunmaya verdikleri önem, tarihin ilk dönemlerinden günümüze kadar devam etmiştir. Bu amaçla içinde bulunulan dönem şartlarına göre farklı malzeme ve tekniklerle savunma yapıları inşa edilmiştir. Savunma yapıları, yeni saldırı tekniklerinin keşfi, yapı malzemeleri ve yapım tekniklerinin değişimi ile sürekli değişim göstermiştir. 15. yüzyılda Avrupa'da geliştirilen tabya yapıları, aynı dönemlerde Osmanlı Devleti tarafından da inşa edilmiştir. Türkiye'nin Karadeniz, Akdeniz, Trakya ve Doğu Anadolu Bölgeleri'nde yer alan tabya yapıları, Osmanlı Devleti'nin son dönem savunma yapıları olarak kültürel miras değeri taşımaktadır. Dört bölümden oluşan bu çalışmanın; birinci bölümünde, çalışmanın amacı ve yöntemi belirtilmiş, tabya yapıları ile ilgili literatürde yer alan genel kavramlar ve örneklere yer verilmiştir.İkinci bölümde, Erzurum tabya yapılarının mimari özellikleri ve korunma durumlarının yerinde tespiti yapılmıştır. Mecidiye Tabyası'nın mimari özellikleri, günümüzdeki durumuna değinilerek, rölöve ve restitüsyon çalışmaları yapılmıştır. Üçüncü bölümde, Erzurum tabya yapılarında yapılan tespit çalışmaları ile yapıların özgün mimari mekanları ile günümüz durumları irdelenmiştir. Mecidiye Tabyası için restorasyon önerisi hazırlanarak bulgular değerlendirilmiştir. Dördüncü bölümde ise, Erzurum tabya yapıları üzerine yapılan incelemeler ve Mecidiye Tabyası'nın yeniden kullanım önerisini kapsayan bu çalışmada elde edilen sonuçlar ve öneriler aktarılmıştır.Anahtar Kelimeler: Savunma Yapıları, Tabya Mimarisi, Erzurum Tabya Yapıları, Koruma, Yeniden İşlevlendirme

The importance that the societies gave themselves to defending continued until the present day from the early days of history. For this purpose, defense structures have been constructed with different materials and techniques according to the conditions of the present period. Defense structures have constantly changed with the discovery of new attack techniques, the exchange of building materials and construction techniques.Developed forts in Europe was also built by the Ottoman State during the same periods, in the 15th century. Located in The Black Sea, Mediterranean Sea, Thrace and East Anatolia regions of Turkey forts carries cultural heritage values as defense structures of Ottoman Empire.This study consisting of four chapters: In the first chapter has been stated the purpose and method of study and has been given the general concepts and examples in the literature to related the fort structures.In the second chapter, fort identity forts have been prepared with the architectural features of Erzurum forts and in situ detection of protection situations. In this chapter, the architectural characteristics of the Mecidiye Fort and the current situation have been mentioned and have been made the studies of the building survey and restitution.In the third chapter, the identification of the architectural spaces and the present conditions of the buildings have been examined with the detection works carried out on the Erzurum fort structures. Restoration proposal was prepared for the Mecidiye Fort and findings have been evaluated for the Mecidiye Fort.In the fourth chapter, the Erzurum forts structures and the suggestions for the reuse of the Mecidiye Fort has been presented the results of the study.Key Words: Defense Structure, Fort Architecture, Erzurum Fort Constructions, Preservation, Re-use