Kızıl sırtlı örümcekkuşu (Lanius collurio Linneaus 1758) populasyonunun Kızılırmak deltasındaki yuva başarısı ve teritoryum özelliklerinin araştırılması

Abstract

Bu çalışma, 2011-2013 yıllarında Kızılırmak Deltası?nda, yaklaşık 820 halık bir alanda gerçekleştirilmiştir. Bu araştırma ile Kızılırmak Deltası?nda üreyen kızıl sırtlı örümcekkuşlarının (Lanius collurio) yuva başarısı ve teritoryum büyüklüğünün ortaya koyulması amaçlanmıştır. Çalışmada ayrıca yuva yeri seçimi ve bazı üreme parametreleri de değerlendirilmiştir. Bu çalışmada, 84 çifte ait toplam 108 yuvadan elde edilen verilerden faydalanılmıştır. 2011 ve 2012 yıllarında düzenli saha araştırmaları yapılan çalışma alanında kızıl sırtlı örümcekkuşlarının ilk ve ikinci yıl populasyon yoğunluğu sırasıyla 2,4 çift/10 ha ve 2,7 çift/10 ha?dır. Çalışma alanında, minimum konveks poligon yöntemine göre hesaplan teritoryum büyüklüğü 0,4±0,04 ha?dır (n=25). Yuvaların %65?inden fazlası böğürtlen (Rubus sanctus) çalılarında yapılmıştır. Yuvalar, çoğunlukla 1,5-3 m boyundaki bitkilerde, yerden 50- 200 cm yükseklikte inşa edilmiştir. Üreme alanına varış, 2011 üreme döneminde 2012 üreme dönemine göre daha geçtir. Yumurtlama zamanı (ortanca değer olarak verilmiştir) 2011 ve 2012 yıllarında sırasıyla 24 Mayıs (n=33) ve 13 Mayıs (n=40)?dır ve fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Kuluçka büyüklüğü 2011 yılında 4,4±1,3 (n=27), 2012 yılında 5,6±1,0 (n=28)?dır ve fark istatistiksel olarak anlamlıdır. Mayfield metoduna göre hesaplanan yuva başarısı, 2011 üreme dönemi için %32, 2012 üreme dönemi için %76dır. Bu tez çalışmasında, 2011 ve 2012 yıllarında üreme performansının açıkça birbirinden farklı olduğu gösterilmiştir. Çalışma alanında iki üreme döneminde de normal ikinci kuluçkaların varlığı tespit edilmiştir. Kızıl sırtlı örümcekkuşlarının azımsanmayacak büyüklükteki populasyon yoğunluğu ve normal ikinci kuluçkanın varlığı, Kızılırmak Deltası?nın bu tür için büyük öneme sahip olduğuna işaret etmektedir. Anahtar Kelimeler: Kızıl sırtlı örümcekkuşu, Lanius collurio, yuva başarısı, Mayfield Metodu, teritoryum büyüklüğü, yuva yeri seçimi, Kızılırmak Deltası

This study was carried out in an 820 ha area in Kızılırmak Delta, in 2011-2013. This study aimed to determine the nest success and territory size of the red-backed shrike (Lanius collurio) breeding in Kızılırmak Delta. Furthermore, nest site selection and some breeding parameters were evaluated. In this study, data from a total of 108 nests which belong to 84 pairs were examined. In the area where field studies were carried out regularly in 2011 and 2012, population density of the red-backed shrike were 2,4 pairs/10 ha and 2,7 pairs/10 ha, respectively. In the study area, territory size which was calculated by minimum convex polygon method was 0,4±0,04 ha (n=25). More than 65% of nests were in the blackberry (Rubus sanctus) bushes. Mostly, the nests were built in the 1,5-3 m long plants at the height of 50-200 cm from the ground. Arrival at breeding site were later in 2011 than 2012 breeding season. Laying time (median) in 2011 and 2012 breeding seasons were 24 May (n=33) and 13 May (n=40), respectively and the difference was statistically significant. Clutch size was 4,4±1,3 (n=27) in 2011, 5,6±1,0 (n=28) in 2012 and the difference was statistically significant. According to Mayfield Method, nest success were 32% in 2011 breeding season, 72% in 2012 breeding season. In this thesis, it was indicated that breeding performance of the red-backed shrike were different clearly in two study years. In the study area, it was detected that the presence of second broods of red-backed shrikes in both of the study years.High population density and presence of second brood of the red-backed shrike indicate that Kızılırmak Delta is critically important for this species.Key Words: Red-backed shrike, Lanius collurio, nest success, Mayfield Method, territory size, nest site selection, Kızılırmak Delta?