Gayrimenkul davalarına esas nesne tabanlı bir veri modeli geliştirilmesi

Abstract

Anayasal olarak güvence altına alınmış mülkiyet hakkı ve dava açma hakkı, taşınmaz tabanlı davalarda birlikte ortaya çıkmaktadır. Bu tip davalarda gerek bilirkişilerin seçimi ve gerekse de bilirkişi raporunun özenle hazırlanması son derece önem arz etmektedir. Zira gayrimenkul davalarının çoğu özel ve teknik bilgi gerektiren davalar olarak bilinmektedir. Mülkiyete yönelik bu özel ve teknik bilgi; başta mülkiyet hakları, kadastro tekniği, imar hakları ve mülkiyet üzerindeki her türlü sınırlı aynı haklar ile diğer bileşenleri içermektedir. Bilirkişi marifeti ile bu tip özel ve teknik bilgilere sağlıklı bir şekilde eriştikten sonra hukuk normlarına uygun kararlar verilebilir. Bu sürecin en kısa zamanda ve etkin bir şekilde yürütülmesi son derece önemlidir. Özellikle uygun bilirkişilerin seçimi ve konuya ilişkin doğru verilere erişim sürecin kısalmasına katkı sunar. Bilirkişiler mesleki özelliklerine göre davaya konu taşınmaz malın ve davanın niteliği göz önüne alınarak belirlenmelidir. Gayrimenkul davalarında; dava türü, davaya konu taşınmazın özelliği ve meslek ilişkisi ile bilirkişi raporu hazırlama sıklığı üzerine online anket çalışması yürütülmüştür. Bilirkişi raporlarına esas verilerin temini aşamasında ise grafik ve sözel veriler, veriyi üreten kurumlardan sağlanmalıdır. Taşınmaz mallara ilişkin grafik ve sözel veriler Arazi İdaresi sistemleri içinde ele alınmaktadır. Özellikle LADM'nin ISO standardına dönüşmesinden sonra ülkemizde yürütülen TUCBS çalışmaları ve birçok akademik çalışma LADM'ye uygun şekilde UML diyagramları ile modellenmiştir. Çalışma kapsamında bu modelleme dili ile gayrimenkul dava süreçlerinin yer aldığı işlemleri için ayrı ayrı UML diyagramları hazırlanmıştır. Çalışmadan elde edilen en önemli sonuçlardan biri taşınmaz mallara ilişkin davaların daha hızlı bir şekilde sonuçlandırılması için tüm verilerin ortak bir veri tabanından sağlanması ve mesleki eğitimine uygun bilirkişilerin seçimi öne çıkmaktadır. Bu konu ile ilgili araştırma yapanlara, farklı taşınmaz tabanlı uyuşmazlıklara yönelik davalar için gereken bilgi ve belgeleri de içerecek şekilde, ortaya konulan modelin geliştirilmesi önerilmektedir.

The right of property and the right to sue are constitutional guaranteed and coexist in lawsuits based on real property. In such cases, both the selection of expertise and the elaboration of the expert report is quite important. Because most real estate cases are known as cases requiring special and technical knowledge. Specific and technical knowledge related to property includes property rights, cadastral technique, zoning rights, and all limited same rights and other components on property. This type of special and technical information is accessed in a healthy way by expertise and then decisions can be made in accordance with legal norms. It is extremely important that this process is carried out as soon as possible and effectively. In particular, the selection of appropriate expertise and access to accurate data on the subject contribute to the reducing of the process. The experts should be determined according to their professional features considering the real estate subject to the case and the quality of the case. In the real estate lawsuits, an online survey was conducted on the type of case, the relationship of the feature of the real property subject to the case and the professional disciplines, and the frequency of preparing an expert report. Graphical and verbal data should be provided from the institutions that produce the data during the procurement phase of the expert reports. Graphical and verbal data related to real estates are handled in Land Administration systems. In particular, after the conversion of LADM into International Organization for Standardization (ISO), Turkish National Geographic Information System and many academic studies conducted in accordance with LADM with UML diagrams in Turkey. Within the scope of the study, separate UML diagrams have been prepared for the proceedings in the case process. One of the most important results obtained from the study is the obtaining of all data from a common database and the selection of expertise in accordance with professional education in order to finalize the lawsuits concerning immovable property more quickly. It is recommended to develop the model, including the information and documents required for the cases related to different real property-based disputes, to the researchers studying on this subject.