Okul geliştirme literatürünün modeller ve yeni yaklaşımlar açısından incelenmesi: Kuramsal analitik bir yaklaşım

Abstract

Araştırmanın temel amacı, eğitim sisteminin en önemli öğesi olan okullarda okul geliştirme literatürünün modeller ve yeni yaklaşımlar açısından önemini irdeleyerek, 1980 sonrası okul geliştirme model ve yaklaşımlarını ortaya çıkartmaktır. Bu çalışma, okul geliştirme modellerini ortaya çıkartmanın yanında, 21.yüzyıl eğitim gereksinimlerini, insan tipini, bilgi toplumunda ve postmodern toplumda okulun fonksiyonlarını yeniden tanımlamayı, ayrıca farklı okul geliştirme yaklaşımlarını ve bunların okul geliştirmeye katkılarını göstermeyi de amaçlamaktadır.Okul geliştirme çalışmaları yanında, örgüt, örgüt geliştirme, örgütsel değişim, strateji, stratejik yönetim, bilgi toplumu ve toplum geliştirme, küreselleşme, Post-modernizm, 21.yüzyıl okul ortamları, etkili okul çalışmaları, 21. yüzyıl öğretmeni, öğrencisi ve okul yöneticisi, öğrenen örgüt, öğrenen okul, kalite çalışmaları, Türk eğitim sisteminde yeni paradigma arayışları, demokratik okul, yeniden yapılanma gibi konular incelenerek, okul geliştirme modelleri ve yaklaşımları hakkında gerek yurtiçi gerekse de yurtdışı yapılan çalışmalarla ilgili kaynak taraması ve okumalar yapılmıştır. Bu okumalar çerçevesinde hipotezlere cevap aranmıştır. Araştırma kapsamına alınan yaklaşımlardan okula dayalı yönetim, öğrenen okul yaklaşımı, örgütsel değişme ve yenileşme, etkili okul oluşturma yaklaşımı, stratejik plânlama yaklaşımı, toplam kalite yönetimi yaklaşımı, katma değerli modeller incelenmiştir.Araştırma yöntemi olarak kuramsal analitik yöntem kullanılmıştır. Araştırma nitel bir çalışmadır. Kuramsal analitik yaklaşım çerçevesinde okul geliştirme/gelişim literatürü çözümlenmiştir.Araştırmadan elde edilen sonuçlar, modern dünyada eğitim sisteminin mühim bir özelliği dinamik, esnek ve değişime açık olması ve hızla değişebilmesidir. Hızla değişen dünyamızda ihtiyaca cevap verebilmek için okulların bu değişimlere ve gelişmeye açık olması gerekir. Eğitim kurumlarının insan kaynaklarını çağın gereklerine cevap verebilecek özelliklerde yetişebilmeleri için, sürekli gelişimi yakalamaları gerektiği anlaşılmıştır. Ayrıca, okul geliştirme çalışmaları 1980 yılından itibaren tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de hızlanmış, çağın gereklerine ve zorunluluklarına göre okullar yeniden yapılandırılmaya çalışılmıştır.Okul geliştirme bir süreçtir. Modellerin oluşturulmasında, okul ikliminin, okulun kurumsal hafızasının, toplum beklentilerinin, küresel bakış açılarının ve yönelimlerin, okul yöneticilerinin bilgi, beceri ve uygulama yeterliliklerinin, öğretmenlerin işlerindeki ve insan ilişkilerindeki uzmanlıklarının, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin, uluslar arası sınavların, işbirliklerinin etkisi yadsınamayacak kadar güçlüdür.Anahtar sözcükler: Okul geliştirme, okul geliştirme yaklaşımları, okul geliştirme modelleri, bilgi toplumu, 21. yüzyıl.

The purpose of this research is to reveal the school improvement models and approaches after 1980 by scrutinizing the importance of school improvement literature in terms of models and new approaches. In addition to revealing the school improvement models this research aims to redefine the educational needs, type of people, school functions in information and postmodern society and to indicate different school improvement approaches and the contributions of them to the school improvement.Besides school improvement studies; both national and international resources about school improvement models and approaches have been scanned in detail and related articles have been examined by analyzing organization, organizational change, strategy, strategic management, information society and society improvement, globalization, postmodernism, the school contexts of 21st century, effective school studies, teachers, students and school leader in 21st century, learning organization, learning school, quality studies, new paradigm searches in Turkish education system, democratic school, restructuring themes. As part of these review, it is targeted to find out the right answers to the hypotheses. From the approaches in the scope of this research, the ones being analyzed are; school based management, learning school approach, organizational change and improvement, composing effective school approach, strategic planning approach, total quality management approach, value added models.Literarure review models have been used as a research method. It is a qualitative research. ?Descriptive analysis? is used for analyzing the school improvement/development literature as a part of theoretical analytical approach.The conclusions of the reserach; one of the most significant aspects of today?s education system is that it is dynamic, flexible and open to change and it could be changed rapidly. Schools should be open to these changes and improvement in order to meet the needs in rapidly changing world. It is noticed that educational theories should catch the continuing improvement in order to educate the human resources in such a manner that they can meet the needs of the age. Futhermore, school improvemnet studies have been increased rapidly since 1980 in Turkey much the same in the world and the schools have been restructured in accordance with the needs and difficulties of the age.School improvement is a process. School climate, theoretical memory of the school, society expectations, global view points and trends, the knowledge, skills and practice skills of school leaders, the expert of teachers in their job and human relations, information and technology developments, international exams, and collaborations have a great effect on forming the models.Keywords: School improvement, school improvement approaches, school improvement models, information society, 21st century.