Dörtdivan-Gerede (Bolu) bölgesindeki şah kartalın (Aquila heliaca, Savigny, 1809) üreme başarısı, habitat ve av tercihi üzerine araştırmalar

Abstract

Şah kartal (Aquila heliaca Savigny, 1809), nesli küresel ölçekte tehlike altında olan bir kuş türüdür. Dünya çapında küçük bir populasyona sahiptir ve populasyonu her geçen gün azalmaktadır. Türkiye' de şah kartalın Gerede-Dörtdivan çevresinde yoğun olarak gözlendiği bilindiği halde, alanda bu türle ilgili detaylı bir araştırma yapılmamıştır. Bolu' nun ilçeleri olan Gerede ve Dörtdivan çevresinde gözlenen şah kartalların, 2015 ve 2016 bahar dönemlerinde alandaki önemli üreme bölgelerinin belirlenmesi, belirlenen bölgelerdeki şah kartal yuvaların tespiti ve yuvalardaki üreme başarısının izlenmesi amaçlanmıştır. Toplanan verilerle, Dörtdivan ve Gerede çevresindeki şah kartalların prodüktivite, üreme başarısı ve palaz başarısı incelenmiştir.Ayrıca bu çalışmada, bölgedeki şah kartalların beslenme alışkanlıkları incelenmiş, yuva yerinin özellikleri tespit edilmiştir. Çalışma süresince Dörtdivan-Gerede Bölgesi' nde 8 tane şah kartal yuvası bulunmuş ve bu yuvalar üreme dönemi boyunca izlenmiştir. Bölgedeki şah kartal çiftlerinin üreme bölgesi olarak; dere kenarındaki açık, tarım arazilerdeki yaşlı söğüt ve kavak ağaçlarını veya dağlık, tepelik alanlardaki yakınlarında göl veya dere bulunan yaşlı ibreli ormanlar olmak üzere iki çeşit habitat kullandıkları görülmüştür. 2015 yılı verilerine göre Dörtdivan-Gerede Bölgesi' ndeki şah kartal populasyonunun prodüktivitesi (palaz sayısı/ kullanılan bölge): 0,75; üreme başarısı (palaz sayısı/ üreyen çift sayısı): 1,12; palazlanma başarısı (palaz sayısı/ başarılı çift sayısı): 1,00' dir. 2016 yılı verilerine göre ise bölgedeki şah kartal populasyonunun prodüktivitesi: 1,00, üreme başarısı: 1,62, palazlanma başarısı ise 1,14 olarak bulunmuştur.2015 yılında bölgedeki şah kartalların en çok avladıkları hayvan; Anadolu körfaresi (%47), diğer kemirgenler (%22), kirpidir (%19). Ayrıca böcekçil fare (%6), tahtalı güvercin (%3) ve tilki (%3) ile de beslendiği kalıntılar da bulunmuştur. 2016 yılında ise, Anadolu körfaresi (%36), kuş (%24), kirpi (%18) ve diğer kemirgenlerdir (%14). Bunun yanında, tilki (%4), kedi (%2), köpek (%2) ile beslendiği kalıntılar da bulunmuştur. Ayrıca yuva altlarında ve kusuklarda tavuk ve balık kalıntıları da oldukça fazladır.Çalışma, Gerede ve Dörtdivan bölgesinde bulunan şah kartalların yoğunluklarının ve üreme başarısının izlenmesi, diyetinin ve yuva özelliklerinin tespitiyle gelecekte yapılacak koruma çalışmalarında, türün geleceği için önem teşkil edecektir.

Eastern imperial eagle is a bird species endangered on a global scale, has a small population around the world, and its population is decreasing day by day. Although it is known that the species in Turkey are concentrated around Gerede-Dörtdivan, there is no detailed research on the area. It is aimed to determine the important breeding areas in the area in the spring term of 2015 and 2016 of the eagles which are observed extensively around Gerede and Dörtdivan, which are the sights of Bolu, and to monitor the breeding successes of the nests and the eagle nests in the determined regions. Collected data were compared by examining the productivity, breeding success, and fledgling success of the eagle around Dörtdivan and Gerede.In addition, in this study, the feeding habits of the eagles in the region were examined and the characteristics of the nest site were determined. During the study, eight eagle nests were found in the Dörtdivan-Gerede region and these nests were monitored during the breeding period. As the breeding region of the eagle pairs in the region; Two types of habitats were observed: open riverside, aged populous or salix trees in agricultural fields, or aged coniferous forests with a lake or river nearby in mountainous, hilly areas.According to the year 2015, the production of eastern imperial eagle population in Dörtdivan-Gerede region (number of fledglings / occupied territory): 0.75, breeding success (number of fledglings / breeding pair): 1.12, fledgling success (number of fledglings / successful pairs): 1.00. According to the year of 2016, the production of eastern imperial eagle population in the region was found to be 1.00, breeding success: 1.62, and fledgling success being 1.14.The animals most abducted by the eagles in the region in 2015; nehring's blind mole rat (%47), other rodents (%22), hedgehog (%19). It has also been found that it feeds on insectivore rat-shrew (%6), bird (%3) and fox (%3). On the other hand, the most frequently encountered prey item were nehring's blind mole rat (%36), bird (%24), hedgegod (%18) and other rodents (%14) in 2016. It has also been found that it feed on fox (%4), cat (%2) and house dog (%2). In addition, domestic chicken and fish remains in the nests and pellets have been quite extensive each year.The study will be important for future generations in the protection workings to be carried out in the future by the determination of the density and breeding success of eastern imperial eagles in the Gerede and Dörtdivan regions and the determination of the diet and nesting characteristics.