Su örneklerinde kurşun ve kobalt iyonlarının alevli atomik absorpsiyon spektrofotometresi ile tayini için yeni bir metot: Ultrason emülsifikasyonu destekli ikili katılaştırılmış yüzen organik damla mikroekstraksiyonu

Abstract

Tez kapsamında sulu ortamlardaki kurşun ve kobalt iyonlarının önderiştirilmesi ve alevli atomik asorpsiyonu spektrofotometresi ile tayini için, hızlı, basit, ekonomik ve çevre dostu olan ultrason emülsifikasyonu destekli-ikili katılaştırılmış yüzen organik damla mikroekstraksiyonu (USAE-dSFODME) tekniği geliştirilmiştir. Teknikte iki katılaştırılmış yüzen organik damla mikroekstraksiyonu (SFODME) basamağı art arda uygulanır. Birinci basamakta klasik SFODME prosedürü uygulanır. Bu amaçla Congo Red (CR) kompleksleştirici olarak ve 1-dodekanol de ekstraksiyon çözücüsü olarak kullanılır. Ekstraksiyonun ardından CR-metal kompleksi 1-dodekanol fazına transfer olur. Bu aşamada, ekstraksiyon fazının doğrudan analizi yerine ikinci bir SFODME basamağı (geri ekstraksiyon) uygulanır. Bu amaçla, ekstraksiyon fazı 1.0 M HNO3 çözeltisi ile karıştırılıp, ultrason uygulayarak kurşun ve kobalt türlerinin sulu faza geri-ekstraksiyonu sağlanır ve FAAS ile tayin edilir. Çalışmanın iki önemli özelliği vardır; birincisi uygulanan ultrason enerjisi ekstraksiyon süresini kısaltmakta ve ekstraksiyon verimini arttırmaktadır. İkincisi ise, uygulanan ikinci ekstraksiyon basamağı klasik SFODME tekniğindeki 1-dodekanolün sebep olduğu sakıncaları (dodekanolün donmasıyla cihazın boru, hortum ve tüplerinde tıkanıklığa sebep olması) ortadan kaldırmaktadır. Elde edilen sonuçlar göstermiştir ki, FAAS ile birleştirilmiş USAE-dSFODME tekniği; eser miktardaki kurşun ve kobalt türlerinin önderiştirilmesi ve tayini için, hızlı, basit, hassas, düşük maliyetli, minimum organik çözücü gerektiren ve etkili bir analitik yöntemdir.

In this thesis, a simple, economical and environmentally friendly ultrasonic emulsification assisted dual solidified floating organic drop microextraction technique (USAE-dSFODME) was developed for the preconcentration of lead and cobalt prior to its flame atomic absorption spectrophotometric determination.In this technique two SFODME steps are applied in sequence. The classical SFODME applied as the first step and then the second (back-extraction) step was applied. For the classical SFODME metal ions were complexed with Congo Red and then extracted into 1-dodecanol. After this stage, a second extraction step was performed instead of direct determination of the analyte ion in the classical method. For this purpose, the organic phase containing the extracted analyte ions is treated with 1.0 mol L-1 HNO3 solution and then exposed to ultrasonication. So, the analyte ions were back-extracted into the aqueous phase. Finally, the analyte ions in aqueous phase were determined by FAAS directly. There are two important features of thesis: The first is implementation of ultrasound energy shortens the extraction time and improves the extraction efficiency. Second, by performing a second extraction step, drawbacks of 1-dodecanol in conventional SFODME (clogging of pipes and tubings of instrument) are eliminated. The results showed that USAE-dSFODME combined with FAAS is a fast, simple, sensitive, cheap, having minimum organic solvent consumption and efficient analytical method for the preconcentration and determination of Pb(II) and Co(ll) ions.