Cumhuriyet Dönemi tarih ders kitaplarında Sultan II. Abdülhamit imajı

Abstract

Bu çalışmanın amacı, yakın tarihimizin tartışmalı aktörlerinden biri olan Sultan II.Abdülhamit'in Türkiye Cumhuriyeti tarih ders kitaplarındaki imajını ortaya koymak vebu imajın zaman içerisinde bir değişime uğrayıp-uğramadığını saptamaktır. Buçerçevede, cumhuriyetin kuruluşundan günümüze kadar uzanan süreç içerisindeyayımlanan ortaöğretim tarih ders kitapları incelenmiştir. Araştırmada doküman analiziyöntemi kullanılmıştır. İncelenen ders kitapları 1930'lu yıllardan başlayıp 2010'luyıllara kadar uzanan bir zaman dilimi içerisinden seçilmiştir. Tarih ders kitaplarındanelde edilen veriler, Türk Tarih Tezi Öncesi Dönemi, Türk Tarih Tezi Dönemi, Türkİslam Sentezi Dönemi ve Pedagojik Dönem olmak üzere 4 temel kategori ışığındaincelenmiştir.Çalışma; ''Giriş'', ''Alan Yazın'', ''Yöntem'', ''Bulgular ve Yorum'', ''Sonuç,Tartışma ve Öneriler'' olmak üzere toplamda 5 bölümden oluşmaktadır. Alan Yazınbölümünde; Tarih Öğretimi ve Tarih Ders Kitapları, Cumhuriyet Döneminde TarihÖğretimi ve Tarih Ders Kitaplarının Evrimi, İlgili Araştırmalar konuları üzerindedurulmuştur.Araştırmanın sonucunda, tarih ders kitaplarındaki Sultan II. Abdülhamit imajının TürkTarih Tezi Öncesi Dönemde negatif olduğu ve bu negatifliğin derecesinin Türk TarihTezi Dönemi'nde artarak devam ettiği tespit edilmiştir. Her iki dönemde II.Abdülhamit, gerici, başarısız ve hürriyet karşıtı olarak tanımlanmıştır. Türk İslamSentezi Dönemi'nde ise söylemin belirgin bir şekilde yumuşadığı görülmüştür. Budönemde, bahsi geçen dönemlerin aksine II. Abdülhamit'in anayasal sistemi ortadankaldırmasının gerekliliği ortaya koyulmuş, dış politikada başarılı olduğunun altıçizilmiştir. Pedagojik dönemde ise, bu durum devam etmekle beraber Sultan Hamit,eğitime, kültüre, Müslümanlara ve Türklere önem veren bir padişah olarakresmedilmiştir. Öte yandan her dönemde Sultan Hamit'in otoriterlikle ülkeyi yönettiğibelirtilmiştir.

The aim of this study is to reveal, one of the most controversial figures of our recenthistory, Sultan II. Abdülhamit's image in the history textbooks of the Republic ofTurkey and to determine whether this image has undergone a change over time. . In thiscontext, secondary education textbooks published in the process from the founding ofthe Republic to the present day have been examined. Rhetoric and document analysisand techniques have been used in this research. The textbooks which have beenresearched have been selected from a period of time starting from 1930 to 2010. Thedata obtained from the history textbooks have been analyzed under four maincategories: The Pre-Turkish historical thesis, The Turkish historical thesis, The TurkishIslamic Synthesis and the Pedagogical period.The study consists of 5 sections; 'Introduction', 'Field Literature , 'Method', 'Findingsand Comments', 'Conclusions, Discussion and Suggestions'. In Field LiteratureSection; History Teaching and History Textbooks, in Republican period; HistoryTeaching and The Evolution Of History Textbooks and related research topics arefocused on.As a result of the research, Sultan II. Abdülhamit's image in the history textbooks hasbeen determined to be negative in the pre-history period of Turkish history and that thedegree of this negativity continued to increase during the Turkish historical thesisperiod. In these two periods Abdülhamit II was defined as reactionary, unsuccessfuland anti-freedom. In the period of Turkish Islamic synthesis, it has been observed thatthe discourse was clearly softening. In this period, contrary to the periods mentioned, Itwas revealed that it was necessary to eliminate the constitutional system of AbdulhamitII and underlined that it was successful in foreign policy. In the Pedagogical period,although this situation continues, Sultan Hamit was depicted as a Sultan who caredabout education, culture, Muslims and Turks. On the other hand, during all periods, itwas stated that Sultan Hamit ruled the country with authoritarianism.