4- 6 yaş otizmli çocuğu olan ebeveynlerin tutumlarının çocukların sosyal beceri ve problem davranış üzerine etkisi

Abstract

Bu araştırmanın amacı, 4- 6 yaş otizmi olan çocukların ebeveynlerinin tutumları ile çocukların sosyal beceri ve problem davranışları arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. İlişkisel tarama modeline uygun olarak ortaya konulan araştırmanın diğer amaçları ise ebeveynin demografik özellikleri ve çocuğun özelliklerine göre ebeveynin tutumlarının ve çocukların sosyal becerileri ve problem davranışlarının farklılaşıp farklılaşmadığını belirlemektir. Araştırmanın örneklemini, Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullara devam eden 4-6 yaş yaygın gelişimsel bozukluk veya otizm tanısı almış 41 çocuk ve ebeveyni oluşturmuştur. Araştırmada veri toplama aracı olarak, 2-6 yaş arasındaki çocukların ebeveynlerinin tutumlarının belirlenmesi amacıyla geliştirilen Ebeveyn Tutum Ölçeği (ETÖ) kullanılmıştır. Bunun yanında 3-6 yaş arasında okul öncesi ve anaokuluna devam eden çocukların problem davranışları ve sosyal becerilerini ölçmek için tasarlanan Okul Öncesi ve Anaokulu Davranış Ölçeği (AODÖ) kullanılmıştır.Araştırmanın sonucunda aşırı koruyucu tutumu benimseyen ebeveynlerin çocuklarının sosyal becerilerini olumsuz şekilde etkilediği belirtilmektedir. İzin verici tutumu benimseyen ebeveynlerin ise çocuklarının sosyal becerilerini olumlu şekilde etkilediği ortaya konulmuştur. Ebeveynlerin tutumları ile çocuklarının problem davranışları arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Eğitimi düzeyi yüksek olan ebeveynlerin izin verici tutum sergilediği ve çocuklarında sosyal bağımsızlığı olumlu yönde etkilediği bulgular arasındadır. Eğitim düzeyi düşük olan ebeveynlerin ise aşırı koruyucu tutum sergiledikleri belirtilmektedir. Öte yandan, çocuklarına daha fazla destek eğitim hizmeti aldıran ve çocukları uyku problemi yaşayan ebeveynlerin otoriter tutum benimsedikleri belirtilmiştir. Örneklemde yer alan çocukların nerdeyse yarısının medikal destek aldığı, uyku, beslenme ve metabolik sorunlarının olduğu çarpıcı bir bulgu olarak yer almıştır. Her ne kadar otizm tanısı alan çocuklar örneklem grubu olarak seçilse de, otizm spektrum bozukluğu tanısının bir yelpaze olduğu ve bu yelpazede otizmden hafif derecede ya da otizmden yüksek derecede etkilenen çocukların ebeveyn tutumlarının farklı şekillerde etkilendiği düşünülmektedir. Bu sebeple bir sonraki araştırmalarda çocuklardaki otizmden etkilenme derecesinin de değerlendirilmesi önerilmektedir.

This research has been conducted to determine the relationship between the attitudes of the parents of children with autism and children and their social skills and challenging behaviors. The other aims of the research, which were determined in accordance with the correlational survey design, were to determine whether the parental attitudes and children's social skills and challenging behaviors differ according to the demographic characteristics of the parent and the characteristics of the child.The sample of the research consisted of the parents and teachers of 41 children who had been diagnosed with autism as 4-6 years of age, who were continuing education in schools affiliated to the Ministry of National Education. Parental Attitude Scale, which was developed in order to determine the attitudes of parents of children aged between 2 and 6 years, was used as a data collection tool. In addition, Preschool and Kindergarten Behavior Scale-2 (PKBS-2), which was designed to measure challenging behaviors and social skills of children who attend preschool and kindergarten between 3-6 years old, was used.According to the result of the research, it is stated that parents who adopt an overprotective attitude negatively affect the social skills of their children. Parents who adopt the permissive attitude positively affect their children's social skills. There was no significant relationship between the parental attitudes and their children's challenging behaviors. Among the findings, parents with high levels of education have a permissive attitude and have a positive effect on social independence in their children. Parents who have low levels of education have an overprotective attitude. On the other hand, it is stated that parents who adopt more supportive education and their children have sleep problems have an authoritarian attitude. Almost half of the children in the sample had medical support, and there was a remarkable finding that they had sleep, nutrition and metabolic problems. Although the children diagnosed with autism are selected as a sample group, it is thought that the diagnosis of autism spectrum disorder is a spectrum and that parental attitudes of children affected by autism mildly or autism are affected in different ways. Therefore, it is recommended to evaluate the degree to which children are affected by autism.