Türkçe öğretiminde değerler eğitimi bağlamında Refik Halid Karay`ın hikâyelerinin analizi

Abstract

Araştırmada Refik Halid Karay'ın Memleket Hikâyeleri ve Gurbet Hikâyeleri adlı eserleri değerler eğitimi açısından incelenmiştir. Bu araştırma kapsamında aşağıdaki sorulara cevap aranmıştır:1. Refik Halid Karay'ın hikâyeleri hangi değerleri içermektedir?2. Refik Halid Karay'ın hikâyeleri Schwartz Değer Kuramı'na göre nasıl bir dağılım göstermektedir?3. Refik Halid Karay'ın hikâyeleri, Türkçe Dersi Öğretim Programı ışığında ders kitaplarında okuma parçası olarak kullanılabilir mi?Araştırmada doküman incelemesi tekniği kullanılmıştır. Refik Halid Karay'ın hikâyeleri İnkılap Yayınevi'nden temin edilmiştir. Hikâyeler Türkçe, Sosyal Bilgiler, Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi Dersi Öğretim Programı ve Değerler Eğitimi Yönergesi'ne göre belirlenen 53 değere göre incelenmiş, bu 53 değer, Schwartz Değer Kuramı'na göre gruplandırılmıştır. Hikâyelerde tespit edilen değerlere ait tablolar oluşturulmuş ve tablolardan yola çıkılmak suretiyle de eserlerdeki değerler eğitimi unsurları yorumlanmıştır.Araştırmanın sonucuna göre Refik Halid Karay'ın hikâyelerinde Schwartz Değer Kuramı'ndan en çok iyilikseverlik değer grubuna ait alt değerlere rastlanmıştır. Alt değer olarak ise en çok azim ve kararlılık değeri ile estetik duyguların geliştirilmesi değerlerine ait ifadelere rastlanmıştır. Bu değerlerin ardından işlenme sıklığına göre değerler şöyle bir sıralama gösterir: duyarlılık, sorumluluk, akıl yürütme, sabırlı olma, cesaret, sağlıklı olmaya önem verme. Hikâyelerde en az işlenme sıklığına sahip değerler ise komşuluk, vefa, barış, hoşgörü, paylaşımcılık, alçak gönüllülük, güven, aile birliğine önem verme değerleridir.

In this research, Refik Halid Karay's literary works named Hometown Stories and Foreign Land Stories have been examined with regard to values education.It has been sought an answer for the following questions within the scope of the research:1. What values do Refik Halid Karay's stories contain?2. What kind of distribution do Refik Halid Karay's stories show according to Schwartz Value Teory?3. Can Refik Halid Karay's stories be used in school books as reading text in the light of the Turkish Curriculum?In the research, document examination techniques have been used. Refik Halid Karay's stories were obtained from İnkılap Publication.Stories have been examined according to 53 values, which are classified in accordance with Schwartz Value Teory, that had been defined to Curriculum of Turkish, Social Science, Religion Culture and Ethics, and Directive of Values Education. Charts showing values, which had been determined in stories, have been created, and the elements of values education in literary works have been rendered on the basis of the charts.According to outcome of the research, in Refik Halid Karay's stories, sub values of the value group of benevolence, from Schwartz Value Teory have been encountered at most. Also, expressions belonging to values of tenacity and determination and enhancing of sense of aesthetics have been mostly found out as sub values. Behind these values reveal the following ranking according to mentioning rates: sensitiveness, responsibility reasoning, patience, courage, caring about health. Followings are the ones values that are the fewest mentioned in stories neighbourhood, fidelity, peace, tolerance, spirit of sharing, humbleness, trust, caring about unity of family.