İlkokul 4. sınıf sosyal bilgiler dersinde vatandaşlık ile ilgili kavram yanılgılarının incelenmesi ve giderilmesi: Bir eylem araştırması

Abstract

Sosyal Bilgiler dersi vatandaş yetiştirme konusunda en büyük misyonun yüklendiği ders olmuştur. Dolayısıyla, ders kapsamında vatandaşlık kavramları sıklıkla kullanılmaktadır. Soyut yapıya sahip olan bu kavramların öğretiminde çoğunlukla geleneksel yöntemlerin kullanılması kavramların somutlaştırılmasını güçleştirmekte, öğrencilerin anlamlı öğrenme yerine ezber yapmasına yol açmaktadır. Bu durum ise öğrencilerin öğrendiklerini günlük hayatına yansıtmalarını engellemekte ve kavram yanılgılarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır (Yılmaz ve Kaya, 2013). Vatandaşlık kavramlarında bu tür sorunların yaşanması bu alana dair araştırmaların yapılmasını gerekli kılmaktadır; ancak literatür incelendiğinde konuyla ilgili yeterince araştırma olmadığı görülmektedir. Bu alandaki eksikliğin giderilmesi için bu konuda çalışma yapılmıştır.Araştırmanın amacı, ilkokul 4. sınıf öğrencilerinin Sosyal Bilgiler dersi `Etkin Vatandaşlık` ünitesinde yer alan vatandaşlık ile ilgili kavram yanılgılarını tespit etmek ve yanılgıları ortadan kaldırmak amacıyla tasarlanan etkinliklerin etkisini ortaya koymaktır. Araştırma, eylem araştırması olarak tasarlanmıştır. Araştırmanın uygulanması 2017- 2018 eğitim- öğretim yılı bahar döneminde yapılmıştır. Çalışma, amaçlı örnekleme göre seçilen toplam 28 öğrencinin bulunduğu bir 4. sınıf şubesiyle yürütülmüştür. Araştırmanın uygulanması 9 Nisan 2018 tarihinde başlamış 11 Mayıs 2018 tarihinde sona ermiştir. Eylem planın uygulanması 5 hafta sürmüştür. Araştırmacı, eylem araştırmasında uygulayıcı olarak görev almıştır. Araştırma sürecinde ilk olarak kavram tanımlama yaprakları kullanılmış ve öğrencilerin kavram yanılgıları tespit edilmiştir. Ardından söz konusu kavram yanılgılarını gidermek için öğrencilerin gelişim özellikleri dikkate alınarak kavram karikatürü, kavram bulmacası, örnek olay, kavramsal değişim metni, yapılandırılmış grid gibi çeşitli etkinlikler tasarlanmış ve öğrencilere uygulanmıştır. Etkinlikler sonunda öğrencilere aynı kavramlara ilişkin kavram tanımlama yaprakları tekrar dağıtılmıştır, buna ek olarak öğrencilerle yarı yapılandırılmış görüşme yapılmıştır. Öğrencilere uygulanan etkinlikler, görüşmeler ve araştırmacının notları araştırmanın verilerini oluşturmaktadır. Bu veriler, betimsel analiz yöntemine göre çözümlenmiştir.Araştırma bulguları öğrencilerin özellikle vatandaş, sorumluluk, hak, cumhuriyet, ulusal egemenlik, demokrasi, bağımsızlık kavramlarında sorun yaşadıklarını ortaya koymuştur. Araştırma sonucunda uygulanan etkinliklerin kavram yanılgılarını gidermede olumlu sonuçlar verdiği, öğrencilerin yaşadığı kavram yanılgılarının giderildiği tespit edilmiştir. Öğrencilerin uygulanan etkinliklere ilişkin görüş ve değerlendirmeleri de araştırma bulguları arasında yer almaktadır. Öğrenciler yapılan etkinlikleri ilgi çekici ve eğlenceli bulduklarını belirtmişlerdir. Araştırmadan elde edilen bulgular kavram yanılgılarını gidermek için kullanılan yapılandırmacı yaklaşıma dayalı öğretim yöntemlerinin ve tasarlanan etkinliklerin Sosyal Bilgilerde etkili olduğunu ortaya koymuştur.Anahtar Kelimeler: Sosyal Bilgiler, Öğretim programı, Vatandaşlık eğitimi, Kavram öğretimi, Kavram yanılgıları, Eylem araştırması, İlkokul

Social Studies Curriculum's biggest mission is to educate citizens. Accordingly the concept of citizenship is frequently used in the curriculum. The use of conventional methods in teaching these abstract concepts makes it difficult to concretize the concepts and thus causes students to learn by memorizing instead of meaningful learning. This situation prevents students from reflecting on their daily life and causes misconceptions (Yilmaz and Kaya, 2013). Because students have misconceptions about the subject, there is a strong need to investigate the research topic on students' misconceptions. However, when the literature is examined, it's seen that there's not enough research concerning students' misconceptions as regards citizenship in social studies.The purpose of this research is to reveal the impact of the activities which is designed to determine and eliminate misconceptions about citizenship in the `Active Citizenship` unit of the Social Studies course for 4th grade students.The research was conducted with total of 28 students from 4th grade branch who is selected according to purposive sampling, in the spring semester of the 2017-2018 academic year. The implementation of the research started on 9th April 2018 and finished on 11th May 2018. Action plan lasted 5 weeks. The researcher was participated in the action plan as a practitioner.In the research process, first of all, concept definition worksheets were used, and to determine misconceptions of the students. Right after, In order to solve these misconceptions, various activities such as concept caricature, concept puzzle, precedent, conceptual change and structured grid were planned and implemented to considering the development properties of students. At the end of the activities, concerning the same concepts, the concept definition worksheets were redistributed to the students. In addition to this, semi-structured discussions were also done. The data of the research are interviews, notes of the research and the applied activities to students. This data was resolved according to the descriptive analysis method. The research findings have been revealed that students have difficulty to understand especially a citizen, a responsibility, rights, a republic, a national sovereignty, a democracy and an independence concepts like. As a result of the research, the data shows that the activities were brought to a successful conclusion eliminating about in misconception. In addition, student's remarks and considerations are on the among the research findings.The students stated that they found the activities interesting and enjoyable. The findings of the research revealed the effective of using teaching methods based on constructivist approach in Social Studies.Keywords: Social studies, Curriculum, Citizenship education, Concept teaching, Misconceptions, Action research, Elemantary education