Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ile sınıf içi ders işleme sürecindeki soru sorma teknikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi

Abstract

Bu çalışmanın amacı sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algıları ile sınıf içi ders işleme sürecindeki soru sorma teknikleri arasındaki ilişkiyi incelemektir. Araştırmanın evreni, 2018-2019 eğitim öğretim yılında, Van ili merkez Edremit, İpekyolu ve Tuşba ilçelerinde bulunan Millî Eğitim Bakanlığına bağlı olarak faaliyet gösteren ilkokullarda görevli sınıf öğretmenlerinden oluşmaktadır. Araştırmada rastgele örneklem seçimi metodu ile 438 öğretmene ulaşılmıştır. Bu araştırma için gerekli verilerin toplanması amacıyla üç ölçme aracı kullanılmıştır. Bunlar (1) Kişisel Bilgiler (2) Öğretmen Öz Yeterlilik Ölçeği ve (3) Sınıf İçi Soru Sorma Teknikleri Ölçeği'dir. Araştırmada kullanılan ölçekler; kişisel bilgi formu, Tschannen-Moran ve Hoy (2001) tarafından geliştirilen Çapa, Çakıroğlu ve Sarıkaya (2005) tarafından Türkçeye uyarlanan `Öğretmen Öz Yeterlilik Ölçeği` ve Büyükalan Filiz, Çelik ve Toraman (2018) tarafından geliştirilmiş olan `Sınıf İçi Soru Sorma Teknikleri Ölçeği` (SİSSTÖ)'dir. Araştırmadan elde edilen verilerle ilgili yapılan analizler ve verilerin çözümlenmesi için SPSS 18.0 istatistik paket programından yararlanılmıştır. SPSS 18.0 istatistik paket programında aritmetik ortalama, standart sapma, Kruskal Wallis-H, Mann Whitney U, LSD, Tamhane's T2, Spearman Korelasyon analizi yapılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algılarının alt boyutu olan öğrenci katılımına ilişkin yeterlilik ile sınıf içi ders işleme sürecinde soru sorma tekniklerinin alt boyutları olan motivasyon, soruların teknik özellikleri, sorulardan yararlanma sıklığı ve değerlendirme aracı arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algılarının alt boyutu olan öğretimsel stratejilerde yeterlilik ile sınıf içi ders işleme sürecinde soru sorma tekniklerinin alt boyutları olan motivasyon, soruların teknik özellikleri, sorulardan yararlanma sıklığı, dönüt ilişkisi ve değerlendirme aracı arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Sınıf öğretmenlerinin öz yeterlilik algılarının alt boyutu olan sınıf yönetiminde yeterlilik ile sınıf içi ders işleme sürecinde soru sorma tekniklerinin alt boyutları olan motivasyon, soruların teknik özellikleri ve değerlendirme aracı arasında pozitif yönde ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Bununla birlikte öğretmenlerin öz yeterlilik algıları; yaş, mesleki kıdem değişkenine göre anlamlı farklılıklar gösterirken; cinsiyet, sınıf mevcudu ve okutulan sınıf seviyesi değişkenine göre ise anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Öğretmenlerin sınıf içi ders işleme sürecinde soru sorma teknikleri; yaş, mesleki kıdem ve sınıf seviyesine göre anlamlı farklılıklar gösterirken; cinsiyet, sınıf mevcudu değişkenine göre ise anlamlı bir farklılık göstermediği sonucuna ulaşılmıştır. Elde edilen bulgular ilgili literatür ışığında tartışılmış ve gelecek araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik öneriler sunulmuştur.

The aim of this study was to investigate the relationship between classroom teachers' self-efficacy perceptions and questioning techniques in classroom teaching. The universe of the research consists of the elementary school teachers working in the primary schools operating under the Ministry of National Education located in Edremit, İpekyolu and Tusba districts of Van city center in 2018-2019 academic year. In the study, 438 teachers were reached by random sample selection method. Three measuring instruments were used to collect the data required for this study. These are (1) Personal Information (2) Teacher Self Efficacy Scale and (3) In-Class Question Asking Techniques Scale. Scales used in the research; Personal information form was developed by Tschannen-Moran ve Hoy (2001) Teacher Self Efficacy Scale adapted to Turkish by Capa, Cakiroglu and Sarikaya (2005), and In-Class Question Asking Techniques Scale (ICQATS) was developed by Buyukalan Filiz, Celik and Toraman (2018). SPSS 18.0 statistical package program was used to analyze the data and analyzes made about the data obtained from the research. arithmetic mean, standard deviation, kruskal wallis-h, mann whitney u, lsd, tamhane's T2, Spearman correlation and regression analyzes were performed in SPSS 18.0 statistical package program. According to the findings, there was a positive and meaningful relationship between the competence related to student participation, which is the sub-dimension of classroom teachers' self-efficacy perceptions, and the sub-dimensions of motivation, technical characteristics of the questions, the frequency of using the questions and the assessment tool. A positive and meaningful relationship was found between competence in instructional strategies, which is the sub-dimension of classroom teachers' self-efficacy perceptions, and motivation, technical characteristics of questions, frequency of using questions, feedback relationship and assessment tool, which are sub-dimensions of questioning techniques in classroom teaching process. A positive and significant relationship was found between the classroom management, which is the sub-dimension of self-efficacy perceptions of classroom teachers, and the motivation, the technical characteristics of the questions, and the assessment tool, which are the sub-dimensions of the techniques of asking questions in the classroom teaching process. In addition, In terms of self efficacy perceptions there is a significant difference in age and experience however, there is no significant difference in gender, class size and the level of classroom. Questioning techniques in classroom teaching there is a significant difference in age, experience and the level of classroom however, there is no significant difference in gender, class size. The findings were discussed under the light of the related literature and the recommendations were provided for future researchers and practitioners.