Hizmet içi eğitimin engelleri ve üst kademe yöneticilerinin hizmet içi eğitime ilişkin tutumları

Abstract

Çalışanların yetiştirilip geliştirilmesi kalkınan Türkiye için öncelikli ve problemli bir hizmet alanıdır. Bu alandaki sorumlulukların yerine getirilmesinde, beklentilerin karşılanmasında bir kısım engel durumların varlığı gözlenmektedir. Kurumlardaki hizmet içi eğitimin etkililiğini azaltan bu engellerin tanımlanıp kaynaklarının belirlenmesi ve üst yöneticilerin eğitime ilişkin tutumları ile fonksiyonel bir ilişkisi olup olmadığı sorusu bu çalışmanın hareket noktasıdır. Çalışmanın evreni, hizmet içi eğitim etkinliklerini düzenleyen, eğitim birimi bulunan ve bu birimlerde tam zamanlı eğitim yöneticisi, eğitimci istihdam eden Türkiye'nin büyük kamu ve özel kuruluşlarıdır. Bu kuruluşların üst yöneticilerinin eğitime ilişkin tutumları, özel olarak geliştirilen tutum ölçerle; kurumlardaki hizmet içi eğitimin engelleri ve bu engellerin kaynakları hakkında özel ve kamu sektörlerindeki eğitim yöneticileri ve eğitime katılan bireylerin değerlendirmeleri ise araştırmacı tarafından geliştirilen anket yoluyla belirlenmiştir. Verilerin işlenmesinde sektörler ve gruplar arasındaki farklılıklar t sınaması; üst yöneticilerin kişisel özelliklerinin, eğitime ilişkin tutumlarının bir değişkeni olup olmadığı F ve t sınaması ile aranmıştır. Tanımlanan kaynaklardan, geliştirilen araçlarla toplanan veriler ile araştırma probleminin açımlanmış biçimini ifade eden şu soruların cevapları aranmıştır: 1. Kamu ve özel sektörde hizmet içi eğitime engel durumların; a) eğitime etki derecesi nedir? b) kaynakları ve bu kaynakların önem derecesi nedir? c) etki derecesini ve kaynakların önem derecesini belirlemede sektör ve grupların değerlendirmeleri farklı mıdır? 2. Üst yöneticilerin hizmet içi eğitime ilişkin tutumlarının olumluluk derecesi nedir? Bu tutumlarının olumluluk derecesi, kişisel özelliklere ya da çalıştıkları sektörlere göre farklı mıdır? Ulaşılan bulgular, hizmet içi eğitim konusunda özel ve kamu sektörünün önemli bir kısımengellerinin olduğu, engellerin %70'nin üst yönetici ve eğitim yönetiminden kaynaklandığı yönündedir. Bu engellerin etki derecesi ve kaynakları, kamu ve özel sektörde benzerlik göstermektedir. Her iki sektörde de üst yöneticilerin eğitime ilişkin olumlu bir tutuma sahip oldukları anlaşılmıştır. Kamu ve özel kuruluşlarda üst yöneticilerin hizmet içi eğitim engellerini aşmakta, etkililiğini artırmakta, eyleme dönüştürülmemiş olumlu tutumlara sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bu durum, üst yöneticilerin ve eğitim yöneticilerinin mesleki yeterliliklerinin, görev ve sorumluluklara ilişkin algı ve anlayışlarının farklılığı, sınırlılığı ve düzeyleri ile açıklanabilir. Çalışmanın sonunda, kurumlarda eğitim birimlerinin yapı, işleyiş ve kadrolanma açısından yeniden gözden geçirilmesi, üst yöneticilerin hizmet içi eğitim ve verimliliğe etkisi açısından bilinçlendirilmesi, eğitim yöneticilerinin yetiştirilmesi önerilmiştir. Ayrıca, hizmet içi eğitimin engelleri ve bu engeller üzerinde yönetici tutumlarının etkisi konularında daha kapsamlı araştırmalar öngörülmüştür. iv

Education and development of the workers is a preceding and problem area of services for the developing Turkey. The existence of some barriers has been observed while performing the responsibilities and satisfying the expectations in this area. The question whether there is a functional relation between the identification of these barriers and the determination of the sources decreasing the efficiency of in-service training in organizations and the attitude of the superior administrators on education is the starting point of this study. The population of the research includes Turkey's big public and private sector organizations arranging in-service training activities and in which there are training units and full-time training managers and trainers. The attitudes of the superior administrators concerning in-service training have been determined by the `attitude scale`, a specially designed device, and the barriers of in-service training and the sources of these barriers have been determined with the evaluations of the surveys from the training managers and the trainees in abovmentioned sectors. The differences between the sectors and groups in the process of the data have been tested with t test, and whether are not the personnel characteristics of the administrators are a variable of their attitudes on education have been tested with F test. When the main problem is divided into subgroups by means of the data collected with the developed techniques, the questions for which responses have been searched are as follows: a) What is the degree of the action on training of the barriers of in-service training in public and private? b) What are the sources and what is the degree of significance of these sources when these barriers are considered? c) Is there a difference, coming from the barriers, between the sectors and groups indetermining the degree of action and the degree significance of these sources? What is the positivism degree of the attitudes of the superior adminisrators concerning in-service tnaining? Is their positivism degree different according to their personnel characters and to the sectors where they work? The findings obtained show that there are a lot of barriers in both sectors related to in- service training and 70% of these barriers take origin from the superior adminisrators and the training administration. The degree of action of these barriers and their sources show similarities in public and private sectors. It has been observed that the superior administrators have positive attitudes related to the training in both sectors. It has been concluded that the superior administrators in both sectors have overcome the barriers of in-service training, increased its efficiensy, and had an inactivated positive attitude. This situation may be explained with the difference, restriction and levels of perception and realization related to the job responsibilities of the professional adequacy of the superior administrators and training managers. The review of the training units in organizations from the point of structure, function and personnel, having the superior administrators gain concious in in-service training and in the action on productivity, and developing the training managers have been recommended at the end of the study. Furthermore, more detailed research have been proposed to observe the barriers of in-service training and the action of adminisrators' attitude on these barriers. V)