Çinli postacı problemine bulanık yaklaşım

Abstract

Bu çalışmada ayrıt rotalama problemlerinden araç rotalama problemi sınıfına giren Çinli postacı problemi (ÇPP) ele alınmıştır. Ayrıt rotalama problemi günümüzde; posta gönderimi, yol çalışmaları, çöp toplama işlemleri, polis devriye araçlarının ve kar küreme araçlarının rotalarının belirlenmesi vs. gibi geniş uygulama alanlarına sahiptir. Problemlerin hem değişken katsayıları hem de amaç fonksiyon katsayıları sabit olup, literatürdeki çözümlerde bu şekilde ele alınmıştır. Ancak gerçek hayat problemlerinde bu durum çoğu zaman gerçeği yansıtmamaktadır. Bu kapsamda gerçek hayat problemlerinde uygulanabilirliği sağlamak amacıyla klasik ÇPP matematiksel modelinin amaç fonksiyon katsayıları bulanıklaştırılmıştır. Bulanıklaştırılmış model literatürdeki durulaştırma yöntemleriyle çözülmüş ve sonuçlar karşılaştırılmıştır. Çalışmamızda Erzurum Atatürk Üniversitesi kampüsünde bir uygulama yapılmıştır. Uygulamada kış aylarında yollardaki karı temizleyen kar küreme aracı ele alınmıştır. Araç belirlenen başlangıç noktasından hareket edip tüm yollardan geçerek yine başlangıç noktasına dönecektir. Aracın aldığı süre trafik yoğunluğuna göre değişiklik göstermekte olup amaç toplam süreyi minimize etmektir. Elde edilen gözlem verilerine dayalı model GAMS paket programı yardımıyla çözülmüş rotalar ve optimum süre elde edilmiştir.

In this study, Chinese postman problem (CPP), which is classified as vehicle routing problem, is discussed. Edge routing problem today; postage, road works, garbage collection, determination of routes of police patrol vehicles and snow plows etc. It has wide application areas. Both the variable coefficients and the objective function coefficients of the problems are constant and are dealt with in the literature solutions. However, in real life problems, this often does not reflect reality. In this context, the objective function coefficients of the classical CPP mathematical model are fuzzy in order to provide applicability in real life problems. The fuzzy model was solved by clarification methods in the literature and the results were compared. In our study, an application was made in Erzurum Atatürk University campus. In the application, snow plowing vehicle that removes snow on the roads in winter is discussed. The vehicle will move from the designated starting point and pass through all roads and return to the starting point. The time taken by the vehicle varies according to the traffic density and the aim is to minimize the total time. Based on the obtained observation data, the model was solved with the help of GAMS package program and the optimum time was obtained.