Une etude semantique des expressions et des locitions a partir des couleurs

Abstract

Gösteren/gösterilen ikilisini içeren Saussure'un dil göstergesi kuramı çağdaş dilbilimin gelişmesi için önemli bir hareket noktası oluşturur. Sesbilim alanındaki sesbirimcik çözümlemesinden esinlenenen Mounin, Pottier ve özellikle Greimas gibi dilbilimciler gösterilenler düzeyinde en küçük anlamlı birimler olarak tanımlanan anlambirimcikleri incelemeye yöneldiler. Anlamın incelenmesi olarak bilinen anlambilimi bir bilim dalı olarak ortaya koymaya çalıştılar. Bu çalışmada, renk anlatım ve deyimlerini anlambilimsel açıdan incelemeye çalıştık. îlk üç bölümde kullandığımız temel kavramlar ve gereçlerle ilgili kuramsal bilgiler verdik, ilk aşamada Saussure'den hareket ederek özellikle dil göstergesi ve dil göstergesinin nedensizligi ve sırasıyla anlambirimcik çözümlemesi, yananlam/düzanlam karşıtlığı ve gönderge üzerinde durduk. Renk anlatım ve deyimlerini Petit Robert I sözlüğünden çıkararak bütüncemizi oluşturduk. Anlatım ve deyim arasındaki farkları ve benzerlikleri ortaya koyduk. Uygulama bölümlerinde, renklerin düzanlamlarınıverdikten sonra. üzerinde renklerin yananlamlarmı verdiğimiz tabloları oluşturmaya çalıştık. Chateaubriand'ın Atala ve Emile Zola'nm Therese Raguin adlı romanlarından ve Petit Robert I 'den aldığımız renk içeren cümlelerle her yananlama örnekler verdik. Bütüncemizdeki bütün renk anlatım ve deyimlerini birer birer ele alarak oluşturduğumuz tablolar üzerinde incelemeye çalıştık. Olumlu, olumsuz ve ne olumlu ne de olumsuz olmak üzere renklerin yananlamlarmı üç tür anlam üzerine dayandırdık. Çözümsel tablolardan hareketle farklı renklerin içerdiği ortak yananlamları belirledik, ve bireş imsel tabloyu oluşturduk. Renklerin yananlam açısından çok zengin, betiklerde bile olmayan birçok kavramı çağrıştırdığını gördük. Çalışmamız başlarken öngördüğümüz amaca ulaştı ve tatmin edici sonuçlar aldık.

La theorie du signe linguistique saussurienne qui contient le rapport signifiant-signif ie constitue un point de depart important pour le deve 1 oppement de la linguistique. En s'inspirant de 1' analyse des phemes dans le domaine da la phonologie, certains linguistes comme Mounin, Pottier et surtout Greimas se sont orientes â etudier les semes qui sont definies comme des traits pertinents a titre d 'unites minimales au niveau des signifies. lis ont cherche & mettre en lumiere comme une science fondementale, la semantique £tant 1 ' etude de significations. Dans ce travail, nous avons cherche â etudier les expressions et les locutions de couleurs au point de vue semantique. Dans les trois premiers chapitres, nous avons donne les connaissances theoriques sur les outils et les notions essentielles que nous avons utilisees. Au premier plan, nous avons insists en particulier sur le signe linguistique et l'arbitraire du signe en partant de Saussure. Nous avons mis 1' accent tour a tour sur l'analyse semique, 1 'opposition denotation/ connotation et enfin le referent. Nous avons mis en relief les differences et les ressemblances entre1 'expression et la locution. Nous avons constitue le corpus en tirant du dictionnaire Le Petit Robert I toutes les expressions et les locutions de couleurs. Dans les chapitres d' application; apres avoir donne les denotations des couleurs, nous avons tente de constituer les tableaux sur lesquels nous avons mis en relief leurs sens connotatifs et donne pour chacune les phrases exemplaires comportant une couleur que nous avons empruntees aux romans Therese Raquin d' Emile Zola et Ata la F.R. de Chateaubriand. Nous avons analyse toutes les expressions et les locutions de notre corpus en les prenant en main une a une sur les tableaux analytiques. Nous avons appuye leurs connotations sur trois sortes de sens; l'euphorie, l'aphorie et la dysphorie. Nous avons indique les memes notions que les differentes couleurs comportent ensemble a partir des tableaux analytiques, nous avons forme le tableau synthetique. Nous avons vu que les couleurs sont foisonnantes des sens connotatifs et qu'elles peuvent exprimer beaucoup de notions qui ne sont pas dans les texte.s. Notre travail est arrive au but que nous avons prevu en commencant et nous avons obtenu les consequences satisf aisantes.