İngiltere`de sanayi devrimiyle birlikte gelişen Çartizm Hareketi

Abstract

Ö7.ET Sanayi Devrimi înyi 1 tere' de birçok değişimi beraberinde getirmiştir. Sanayi Devrimiyle birlikte büyüyen işçi sorunları gün geçtikçe yoğunlaşmış ve 1830' 1u yıllardan 1848 yılına kadar `ingiltere'nin gündeminde yer ainuştır. 1848'den sonra işçi hareketi yavaşlan» şsa da, sonraki yıllarda da etkisini sürdürmeye devam etmişi ir: İngiltere'deki ilk siyasal işçi mücadelesi, bir d iv: i ilkeyi belirlemek amacıyla 18 37' de hasırlanan ve 8.5.1838' de yayınlanan `The People's Charter` adındaki bildirgeden dolayı `Cart ivsin` (Chartism) alarak tarihe geçmiştir. Çartist hareketin amacı, başlangıçta parlamento reformları aracılığıyla ekonomik adaleti sağlamaya yönelikti. 1830'lu yıllarda aristokrat ik otoriteye karşı burjuvaziyle birlikte mücadele veren Çârtisller, 1832'deki parlamento reformuyla, orta sınıfın isteklerinin karşılanması sonucu, bu reformdan umduklarını bulamayınca mücadelesine yalnız başına devam etmek zorunda kalmıştır. Fakat bu defa mücadele burjuva sınıfı ile işçi sınıf.! arasında olacaktır, çünkü artık 1.830 'da Whiglerin yönetime gelmeleriyle liberal burjuvazi iktidar sahibi olmuş ve işçilerin taleplerini bütünüyle paylaşmayan bir cephe konumuna gelmiştir. Çartist hareket, mücadelesini gitgide daha yok yoğunlaştırmaya başlamıştır. 1842 yılına gel indiği tide, işçilerin.ilk genel grev denemesi toplumsal patlamaların tutuşma noktasını oluşturmuştur. Kıta Avrupası'nda ise, bu noktaya ancak 1848 yılında ulaşılmıştır. Hükümetin zor kullanarak bast ırabi IdiQi 1842 genel grevinde `kadın hakları` konusu da gündeme gelmiştir. An cak İngiltere'de kadınların sınırlı seçme-seçi ime haklarıii 1918 yılında kabul edilmiştir. Sanayi Devrimi 'nden önce tahıl ihraç eden bir ülke konumunda olan tngi İtere, artık dışarıdan ucuz yiyecek maddesi alabildiği için, kendi lanın üretimini sürdürmek yerine faaliyetlerini hayvancılığa ve özel İlkle sanayiye yoğunlaştırmıştır. Yiyecek bakımından dışarıya bağımlı olan İngiltere, doğal olarak buğday gümrüklerini kaldırmış ve 1846 yılında serbest ticaret politikasına geçmiştir. Bu siyasetin doğrul tuşunda üç yıl sonra (1849) 17. yüzyılın Hol landa-îngi 1 tere deniz ticareti rekabeti ortamında îngi İtere tarafından Hollanda ara ticaretini felce uğratmak amacıyla 1651'de çıkartılmış oları `Dolaşım Yasası` (Navigation Act) kaldırılmıştır. İngiltere, sanayi ülkelerinin başında geldiğinden, uzun bir süre işlenmiş mallarda bir rekabetten korkunu olmamıştır. Yabancı mallardan vergi almak, ülkeye gelen hammadde ve yiyecek maddelerinden vergi almak demekti. Ru da yiyecek maddelerinin ve dolayısıyla kendi işlediği malların fiyatının artmasına yol açacaktı. tisi elik İngiltere'ye borcu olan ülkeler borçlarını yalnız malla ödedikleri için, ağır bir vergi konduğu taktirde borçlarını ödeyemeyeceklerdi. İşte tngiltere serbest ticaret politikasını başlıca bu nedenlerden dolayı kabul etmiştir. Cart is t liderlerden Sir Robert Peel, hükümetin serbest ticaret politikasını onaylarken, Feargus O'Connor, bu politikanın ihtilâle yol açacağını söylüyordu. Friedrich Engel s ise, serbest burjuvazin in yönetimi iflâsa sürükleyeceği kanısındaydı. Hergün sayıları daha da çoğalan Çartisller bazı hak lar elde etmişler, fakat hareketin gücü de elde edilen haklar ölçüsünde gitgide azalmaya başlamıştır. Çartist hareket sayesinde 1847 'de fabrikalarda 10

iii saatlik çalışma süresi yerleşti. 10.saatlik çalışma süresi ancak 1890' 1 arda seki:?, saate indirilmiştir. 1848 yılına gelindiğinde ise, Kıta Avrupa** j ' »ula sosyal dalgalanmaların patlak vermesine karşın, İngiltere'de Çartist hareket durulmaya başlamıştır. Gerek elde ettikleri bazı hakları kaybetme düşüncesinden, gerek teori yoksunluğundan ve nitelikli lider eksikliğinden, gerek İngiliz işçisinin muhafazakâr yapısından, gerek İngiltere'nin sömürgelerinden dolayı zengin bir ülke olmasından ve gerekse Çartistlerin dikkatlerini Avrupa'ya yöneltmelerinden dolayı, hareket eski gücünü kaybetmiş vn gitgide durulmuştur. Fakat İngiliz kapitalizminin biçimlenmesinde Çartist hareket önemli rol oynamıştır. Emperyalist bir ülke olan İngiltere, Curl. isi. hareketin durulmasından sonra sömürgecilik yarışında eu önde yer almaya devam etmiştir. Fakat sömürgecilik yatışı, aralarında zaten rekabet bulunan Avrupa'nın öl eki kapitalist ülkeleriyle İngiltere'nin arasının açılmasına neden olmuştur. Bu çekişme 191.4 yılında meydana gelen T. Dünya Savaşı 'yla o zamana kadarki en büyük kavgalarından birini yaşamıştır.iv SUMMARY The Industrial Revolution caused several changes in England. The problems of the lalnmrers increasing with the Industrial Revoluation, became Intense day by day and were actual in England between 1830 and 1848. Although the working class movement faced a decreasing trend by 1.848, its effects continued to be fell in the following years. The first political working class movement in England was called Chartism due to a declaration named `The People's Charter` which was prepared in 1837 and edited in 1838 in order to determine a series of principles. The aim of the Chartist movement, initially, was to provide economic justice by means of parliamentary reforms. The Chartists, while cooperating with the bour geoisie against the aristocratic authority during the 1.830s, went on their struggle alone after the parliamen tary reform of 1832 which satisfied the needs of the middle class. This led the labourers to struggle against the liberal bourgeoisie since the Whigs held the political power in 1830 and became a front that didn't share 1.he complete demands of the workers. The Chartist movement began to intensify its struggle. In 1842, the first attempt to initiate a general strike stimulated the emergence of the first signs of a popular agitation. However, in Continental Europe, this level could be achieved only in 1.848. Women Rights were also brought to the agenda in the general strike of 1842 which was suppressed by the govern ment through force. Nevertheless, limited rights for women to vote and to be voted, could be achieved in 191.8.