Kamu harcamalarının rolü, gelişimi ve etkileşimde bulunduğu değişkenler açısından kuramsal ve ampirik bir değerlendirmesi

Abstract

ÖZET Devletin ülke ekonomisindeki rolü ve payı, çeşitli ekonomik yaklaşımlarda farklı olarak ele alınmaktadır. Gelişmekte olan ülke ekonomileri üzerinde yaptığı çalışmalarla, kamu harcamalarının sürekli olarak arttığını gözlemleyen Adolf Wagner, ülkenin gelişmesinin devlete yeni görev ve sorumluluklar yükleyeceğini, buna bağlı olarak da kamu harcamalarının artacağını ileri sürmüştür. Bu konuda daha sonra yapılan ampirik çalışmalardan ise, birbirinin karşıtı olabilecek sonuçlar elde edilmiştir. Türkiye'de de 1963-1993 yılları arasını kapsayan inceleme döneminde kamu harcamalarının, nominal değerlerle ve GSMH'nın oranı olarak sürekli arttığı görülmüştür. Çalışmanın amacı, Türkiye'de kamu harcamaları ile GSMH arasındaki ilişkinin yönünü araştırmaktır. Yapılan çeşitli model sınamaları ve Grangef Nedensellik testi sonucunda,. kamu harcamalarındaki artışlara, Wagner'in ileri sürdüğü gibi, GSMH'daki artışların neden olmadığı, aksine, kamu harcamalarındaki artışın, GSMH artışlarını uyardığı ve büyüme yönlü bir etki yarattığı gösterilmiştir.

SUMMARY The role of the government in an economy have been widely discussed in the economic literature. Adolph Wagner, who examined the public expenditures in some developing countries argued that government expenditures increase continuously. In this study, it was found that in Turkey public expenditures had raised during the analysis period both in absolute terms and as percentage of GNP. The main purpose of this study is to examine the inter-relations between GNP and the public expenditures in Turkey. The results of the empirical models that were constructed in order to test the Wagner's Law, showed that it had not been valid during the period 1963-1993. Furthermore, Granger Causality Test results indicated that the increase of GNP had been affected by the rise of public expenditures. Therefore, it can be said that public expenditures had exerted a growth effect on the Turkish economy during that period.