Cengiz Aytmatov`un eserlerinde tabiat

Abstract

ÖZET Tezimizde Cengiz Aytmatov'un tabiata bakış açısını, eserlerin de bu konuya nasıl, niçin yer verdiğini, baskı döneminde yaşayan bir Kırgız yazarının, tabiatı ne şekilde simgeleştirdiğini belirlemeyi, şu ana kadar eksik kalmış olan bu konuyu tamamlamayı amaçladık. Giriş ve Sonuç dışında incelememiz, Aytmatov'un özel ve sanat hayatının anlatıldığı birinci bölüm, `Cengiz Aytmatov'un Eserlerinin Ana Çizgileriyle Vak'alan` başlıklı ikinci bölüm, `Cengiz Aytmatov'un Eserlerinde Tabiat` başlıklı üçüncü bölümden meydana gelmiştir. Çalışmamızda yeni eleştiri ile tarihi eleştiri yöntemini kul landık, yazarla ilgili yazı ve dergileri, YÖK'teki tezleri taradık. Yazarın kendi eserlerini ise esas olarak aldık. Eserlerinde, ülkesindeki yapısal değişimleri, gerçekleri, ta biatla birleştirerek anlatan Aytmatov, gerçekçiliği benimser, ede biyatın görevinin, bunları yansıtmak, sömürüye karşı manevî değerleri korumak olduğunu düşünür. Yazdıklarıyla, ortak bir Türk dili ve edebiyatı oluşturarak, Türk birliğini sağlamayı amaçlar. Bunun için de halkının manevî değerlerinden, sözlü edebiyat geleneğinden, özellikle `Manas Destam`ndan yararlanır. Aytmatov, anlattığı olaylar aracılığıyla, savaş gerisinde, tabiatla mücadele eden sakatların, kadınların, çocuklara sorunlarını sergiler, okuru düşündürür, ona soru sordurur. Savaş yıllarında yaşanan zorlukların, savaş sonrasında da devam ettiğini anlatır. Önemli olan barışı yaşamaktır der. ikinci olarak, insanları zorla `Mankurt` yap mayın, `Mankurtlaşmayın` mesajım verir. Çünkü ona göre bütün bu sorunlar, ancak ulusal birlik beraberlikle, manevî değerlere sahip çıkmakla ve `Mankurt` olmaya karşı koymakla çözümlenebilir. O, insanın iradesine, aklına güvenir. Amacı, halkında, ezilen insanlar da, direnmeleri, değerlerini yitirmeden, gelişmelere ayak uydurmaları için umut uyandırmaktır. Bu evrensel mesajlarını verebilmek, farklı olay, zaman ve mekânları anlatabilmek için tabiat unsurlarını kullanır.

ÖZET Tezimizde Cengiz Aytmatov'un tabiata bakış açısını, eserlerin de bu konuya nasıl, niçin yer verdiğini, baskı döneminde yaşayan bir Kırgız yazarının, tabiatı ne şekilde simgeleştirdiğini belirlemeyi, şu ana kadar eksik kalmış olan bu konuyu tamamlamayı amaçladık. Giriş ve Sonuç dışında incelememiz, Aytmatov'un özel ve sanat hayatının anlatıldığı birinci bölüm, `Cengiz Aytmatov'un Eserlerinin Ana Çizgileriyle Vak'alan` başlıklı ikinci bölüm, `Cengiz Aytma tov'un Eserlerinde Tabiat` başlıklı üçüncü bölümden meydana gelmiştir. Çalışmamızda yeni eleştiri ile tarihi eleştiri yöntemini kul landık, yazarla ilgili yazı ve dergileri, YÖK'teki tezleri taradık. Yazarın kendi eserlerini ise esas olarak aldık. Eserlerinde, ülkesindeki yapısal değişimleri, gerçekleri, ta biatla birleştirerek anlatan Aytmatov, gerçekçiliği benimser, ede biyatın görevinin, bunları yansıtmak, sömürüye karşı manevî değerleri korumak olduğunu düşünür. Yazdıklanyla, ortak bir Türk dili ve edebiyatı oluşturarak, Türk birliğini sağlamayı amaçlar. Bunun için de halkının manevî değerlerinden, sözlü edebiyat gele neğinden, özellikle `Manas Destam`ndan yararlanır. Aytmatov, anlattığı olaylar aracılığıyla, savaş gerisinde, tabiatla mücadele eden sakatların, kadınların, çocuklara sorunlarını sergi ler, okuru düşündürür, ona soru sordurur. Savaş yıllarında yaşanan zorlukların, savaş sonrasında da devam ettiğini anlatir. Önemli olan barışı yaşamaktır der. ikinci olarak, insanları zorla `Mankurt` yap mayın, `Mankurtlaşmayın` mesajım verir. Çünkü ona göre bütün bu sorunlar, ancak ulusal birlik beraberlikle, manevî değerlere sahip çıkmakla ve `Mankurt` olmaya karşı koymakla çözümlenebilir. O, insanın iradesine, aklına güvenir. Amacı, halkında, ezilen insanlar da, direnmeleri, değerlerini yitirmeden, gelişmelere ayak uydur maları için umut uyandırmaktır. Bu evrensel mesajlarını verebil mek, farklı olay, zaman ve mekânları anlatabilmek için tabiat unsurlarını kullanır.