Geç Antik Dönem sonrasında ve Ortaçağda (M.S.4.-14. yy.) Andriake kenti

Abstract

ÖZET Andriake, Antalya İli Demre İlçesi Çayağzı mevkinde bulunmaktadır. Andriakos (modern Kokarçay)'un denize döküldüğü yerde kurulmuş bir iç liman olan Andriake, Antik dönemde Lykia Bölgesi içerisinde kalan Myra (modern Demre) kentinin limanıdır. Yerleşim, zaman içerisinde dolmuş ve bu gün bir bataklığa dönüşmüş olan limanın kuzey ve güneyinde bulunmaktadır. En erken tarihli mimari veriler güney yerleşimde Hellenistik Döneme tarihlenen ayırma duvarı ve gözetleme kulesidir. Roma Dönemi'nde İmparator Traianus döneminde iyileştirilmesi karar verilen limanın İmparator Hadrianus döneminde, granarium, agora ve liman depoları gibi yapılar inşa edilerek yeniden düzenlendiği anlaşılmaktadır. Andriake, M.S. 5. yy. sonu 6. yy. başına tarihlenen kiliseleri ile bölgenin önemli azizi olan Nikolaos'un mezarını ziyaret etmek için Myra'ya gelen hacıların kullandıkları, Lykia Bölgesi'nin en aktif limanlarından biridir. Kiliseler mimari özellikleri, plastik ve liturjik taş eserleriyle Lykia Bölgesi yapıları arasında önemli bir yere sahiptirler. Mimari olarak İstanbul, Kıbrıs, Yunanistan kiliseleri ile ortak özellikler gösteren yapılar, mimari plastik elemanlarında da Kilikya ve Suriye bölgelerin etkilerini taşır. Arapların 7. yy`da Akdeniz'de başlayan askeri hareketleri tüm Anadolu kıyıları ile birlikte Andriake'yi de etkilemiştir. Özellikle M.S. 807' de Suriye Valisi Humeid bin Ma'yuf Aziz Nikolaos'ın mezarını yağmalamak için Myra'ya geldiğinde Andriake limanını kullanmış olmalıdır. Bu dönemde Andriake'de yaşamın bir süre kesintiye uğramış olduğu düşünülebilir.10. yy.'ın ikinci yarısında Bizans Donanması'nın Akdeniz'de etkin olmasıyla, bölge tekrar eski canlılığına kavuşmuştur. Diğer yandan 1 1. yy.'da Aziz Nikolaos'un mezarını yağmalamak için gelen Ziridler ve 20 Aralık 1087'de gelen BariTıler Myra'ya ulaşmak için Andriake'den geçmiş olmalıdır. 11. yy.'dan sonra Türkler'in Anadolu'daki etkinlikleri 12.yy.'da bölgede etkisini hissettirmiş ve 13. yy. başında Selçuklular` m Antalya'yı ele geçirmeleri ile artık Lykia özellikle dağlık bölgesi farklı bir etnik ve kültürel yapının etkisine kesinlikli girmiştir. Adı bilinen son Myra Piskoposu Matthaeus'tur (1383-1394). Myra 1362'de Kıbrıs'tı Pierre de Lusignan tarafından istila edilerek yakılmıştır. 1397'de bölgenin adı bilinmeyen son piskoposu, Türk tehlikesi karşısında görevden alınmış ve kent 15. yy. da piskoposluk listelerinden silinmiştir. Çalışmamızda Ortaçağ döneminde kentte inşa edilen kiliselerin yanı sıra, bu dönem yerleşimi hakkında da değerlendirmeye gidilmeye çalışılmıştır. Ayrıca kentin bölge ekonomisi için üstlendiği hizmetler de çalışma kapsamına alınmıştır.

Ill SUMMARY Andriake situated Demre town in the Province of Antalya, close to Çayağzı region. Andriake has served as a harbour of Myra (modern Demre) that is an ancient town of the Lycia Region, which placed around the basin of Andriakos River (modern Kokarçay). Settlement has developed in south and north of the harbour, which silted and turned to the marsh in the present. The walls and a watch tower are the earliest monuments of the site, which has been on the south hills and dated to the Hellenistic perriod. In Roman Period during the time of Emp. Hadriaunus with the other harbours which placed around the Mediterranne, Andriace rebuilded. On his time granarium, agora and some harbour facilities constructed. The harbour town was used by the pilgrims who wants to visit the region's well known saint, Nicolaos. Andriace has the churches which dated between the end of 5th and the beginnig of 6th century. And those churches has an important architectural features for the Lycia's christian architecture. They have a close relations with the churches of Constantinopolis, Cilicia and Syria. Andriace also affected by the raids of Araps in the 7th century. When the Governer of Syria Humeid bin Ma'yuf attacted to the Myra for collecting the relics of Saint Nicolaos, he ought to land the Andriace. It can be estimated that during this time daily life had delated because of them.IV At the second half of the 10th century, when the Byzantine Navy had become powerful on Mediterranean, Andriace reflourish like in early times. In the 11th century the Zirid and Bari people who has come to Myra for pillaging the tomb of Saint Nicolaos ought to use the Andriace. Aftermath of Turkish domination in Anatolia, the cultural pressures of them feeled more and more on Lycia region. Antalya at the beginning of 13th century (Attalia) has captured by Seljuks. During this period Lycia, specialy north of the region had started to be under the domination of different cultures. In 1363 Pierre de Lusignan attaced the Myra and pillaged the town. In 1397 the regions' last bishop who name was not known, was appointed because of the danger coming from Turks and the Myra was written off the bishop lists in the 15th century. In our study, besides the determination of the constructions of churches in medieval period, we try to evoluate and focus the types of residental forms. Moreover the city's economical importance in the region also was taken in to consideration.