Timur Dönemi mimari bezeme olarak ahşap kullanımı

Abstract

Araştırmanın kapsamı, Timur'un baniliğinde (1390-1405) oluşan yapılarda bulunan ahşap eserler ile sınırlandınlmıştır. Eserlerin motif ve kompozisyon özellikleri ile ikonografikleri hakkında genel bir yargıya varmak için Hoca Ahmed Yesevi Külliyesi'nin ahşap kapılan çıkış noktası olarak seçilmiştir. Bozkır ortasında yükselen abidevi yapımn kapılarında, Hoca Ahmed Yesevi 'ye düşkün olan Timur'un etkileyici olma ve insanlar üzerinde hakimiyetini pekiştirme tavrı başka hiçbir ahşap eserde olmadığı kadar açık şekilde görülmektedir. Bu amaç doğrultusunda Timur `imaj` yaratmak amacıyla iki ahşap kapıda Ahmed Yesevi'nin Divan-ı Hikmet' inden ve Timurlulara komşu diğer inançlardan kaynaklanan simgeler kullanmıştır. Değerlendirme sürecinde, Hoca Ahmed Yesevi kapılarından elde edilen bilgiler doğrultusunda, Timur döneminde mimari bezeme olarak kullanılan ahşap eserlerinin ortak dili ve bunun nedenleri ortaya konulmuştur.

This study has cronologically limited itself to the time of Timur (1390-1405) as to woodwork were placed in the Timurid architecture. The doors of Hodja Ahmed Yesevi Complex are selected as a starting point in order to have a general opinion about motives and iconography of Timurid woodworks that were used in the architecture. On the other hand the impression of Timur' s authority and power has been clearly observed in the doors of this complex. For the purpose of improving Timur' s image, the motives from Divan-ı Hikmet which is written by Ahmet Yesevi and the other neighbour taraditions and beliefs to Timurid lands was used. In the conclusion, according to the konwledge that is gained from Hodja Ahmed Yesevi doors, a common language of Timur period woodworks that are used in the architecture has been revealed together with the reasons.