Çocuk gereksinimlerine yönelik ürün satış birimlerinde iç mekan tasarımı

Abstract

ÖZET `Çocuk` kelimesi sözlükte, doğumdan onüç yaşına kadarki insanları tanımlamak için kullanılır. Ancak bu tanım içerisine giren insanlar bu süreç içerisinde hayatlarının hiçbir döneminde tekrarlanmayacak kadar kapsamlı değişimlerden geçer. En temel değişim, yetişkinlere tamamen bağımlı ve onların kontrolünde olmaktan, büyük ölçüde kendine yetebilmek ve kendi kararlarını verebilmek yönünde olur. Tez konusu içerisinde anılan `çocuk gereksinimleri` kavramı, bu değişimini henüz tamamlamamış, yetişkinlere bağımlı ve onlar tarafından kontrol edilen, `küçük` çocukların, yaşamlarını sürdürmek ve gerek fiziksel gerek ise ruhsal yönlerden gelişmek için gereksinimlerini tanımlamaktadır. Çocuk gereksinimlerine yönelik ürün satış birimleri, büyük birimlerin içinde reyon olarak veya kendi başlarına işletilen satış birimlerini ifade etmektedir. Söz konusu birimlerde çocukların çabuk dağılan ilgilerini canlı tutmak amacı ile satışla dolaylı olarak ilişkili, eğlenceye ve reklama yönelik aktivitelerin gerçekleştirildiği bölümlerin iç mekan tasarımları da satış yapılan bölümlerin iç mekan tasarımı ile birlikte düşünülmüştür. Ancak yine bu birimlerde, çocukların ve yetişkinlerin yemek ihtiyaçlarına yönelik, ürün satışı ile ilişkisi bulunmayan restoran ve benzeri bölümlerin iç mekan düzenlemeleri ile işletmelerin idari mekanları konu dışında tutulmuştur. Günümüzdeki duruma etkileri sebebi ile çocuk gereksinimlerine yönelik ürün satış birimlerinde iç mekan tasarımı tarihi incelenirken, yakın tarihe kadar, çocuk gereksinimlerine özel ürün ve mekan kavramı gelişmediği öğrenilmiş ve bunun üzerine genel ürün satış birimlerinin tarihçesi üzerinde durulmuştur. Kültürel farklılıklar sebebi ile Türk ve Batı Medeniyetlerindeki tarihsel gelişimler ayrı ayrı ele alınmıştır.Ill îç mekan tasarımcısının temel görevlerinden birinin, mekanı kullananların ihtiyaçlarını karşılayan bir tasarım geliştirmek olduğu düşünülerek ikinci bölüm kullanıcıların özelliklerine ve mekandan beklentilerine ayrılmıştır. îç mekan kullanıcıları, alıcılar ve görevliler olarak ikiye ayrılmıştır. Çocuk, yetişkin ve fiziksel engelli alıcılar, farklı mekansal ihtiyaçlara sahip olmalarından dolayı ayrı başlıklar altında incelenmişlerdir. Görevlilerin iç mekandan beklentileri ise birim büyüklüğüne ve organizasyon yapışma göre ele alınmıştır. Bu bölüm içerisinde, iç mekan kullanıcılarının fiziksel boyutları da kullanım yerleri üzerinde durularak sunulmuştur. Üçüncü bölümde çocuk gereksinimlerine yönelik ürün satış birimlerinde iç mekan tasarımının, birimin genel izlenimine etkileri üzerinde durulmuştur. Genel izlenim konusu, alıcıların görme, işitme, koklama ve dokunma duyulan göz önüne alınarak incelenmiştir. Sonraki bölümde çocuk gereksinimlerine yönelik ürün satış birimlerinde iç mekan planlaması konusu incelenmiştir. Birim mekanı, satış alam ve lojistik alanlar olarak iki ana başlık altmda toplanmıştır. Satış alam incelenir iken dolaşım ve yerleşim planlaması üzerinde detaylı olarak durulmuş, özellikle mekan içerisindeki çocukların rahatı ve güvenliği için öneriler getirilmiştir. Lojistik alanlar ise ürünlere ve kullanıcılara hizmet veren alanlar olarak ikiye ayrılarak incelenmiştir. Beşinci ve son bölümde ise iç mekan tasarımını destekleyen destek sistemleri üzerinde durulmuştur. Aydınlatma, ses, havalandırma ve güvenlik sistemleri hakkında tez konusunu aşacak detaylara girilmeden bilgi verilmiştir.

IV ABSTRACT In dictionaries, the word `child` defines the human beings from birth up to the age of thirteen. However, the human beings in this period, face with lots of comprehensive changes that would never occur in the rest of their lifes again. The basic change results as a self sufficient individual not strictly controlled by adults. The concept of `children's requirements` in this thesis defines both physical and psychological requirements of `little` children, that are still under control of adults. `The sales units of chilren requirement products` defines either separate units or departments in big units. The areas that are indirectly related to the sales activity but related to product circulation are also included. However, the managerial areas and areas like restaurants are held apart from the content of the thesis. Until recent centuries there had been no special products or interior design concepts regarding children requirements. Therefore, historical devolopment of general sales units are studied. Turkish and Western Civilizations considered separately due to cultural disparities. Considering the fundamental task of an interior designer is to develop a design which meets the users' needs and expectations regarding the interior, the second section is devoted for the users' spetial expectations and specifications. The users of the sales units of chilren requirement products are classified as customers and employees. Children, adult and handicapped customers are evaluated under different headings due to their different spetial requirements. The expectations of employees from the interior are considered according to the units organizational structure. In this section, the physical dimensions of the users are also presented focusing on their possible usages.In the third section, the effects of the interior design on sales unit's general impression are studied considering hearing, seeing, smelling and touching senses of the customers. The interior planning of the sales units of children requirement products have been evaluated in the forth section. The unit's total area is considered under two headings as sales and logistics areas. Planning of sales areas is considered from circulation and settlement points of view. Suggestions are made regarding the children's security and comfort specifically for the areas in concern. The logistic areas are considered according to the services utilized for products and customers. The fifth and the final section is focused on the support systems for the interior design. The information about lightning, sound, air conditioning and security systems are given in basic level considering not to exceed the content of the thesis.