Türk sosyolojisinde metodolojik değişmeler: 1980-2003

Abstract

ÖZET KÖKTÜRK, Gökhan V.. Türk Sosyolojisinde Metodolojik Değişmeler: 1980-2003, Doktora Tezi, Ankara, 2005. 1980-2003 döneminde Türk sosyolojisindeki metodolojik değişme süreci ile ilgili bir inceleme olan bu çalışmada sosyoloji tarihine farklı bir açıdan yaklaşmak amaçlanmıştır. Sosyoloji tarihi üzerine yapılan çalışmalarda genel olarak teoriler üzerine yoğunlaşılmaktadır, buna bazen sosyolojik araştırma metodları soyut bir şekilde dahil edilmektedir. Şüphesiz teorik düşünceler tarihi önemli bir alandır, ancak bu yönde yapılacak çalışmalarda uygulamalı araştırma metodlarına da dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle bu çalışmada son dönem Türk sosyolojindeki metodolojik değişmeler; sosyolojinin hem kuramsal hem de uygulama yönleri birlikte ele alınarak belirlenmeye çalışılmıştır. 1980-2003 dönemindeki Türk sosyolojisindeki metodolojik değişiklikler; Batı sosyolojisinin Türk sosyolojisi üzerindeki etkisi ve Türk sosyolojisindeki baskın araştırma geleneklerindeki değişiklikler bağlamında ele alınmıştır. Bu doğrultuda ilk olarak; genel anlamda bilimsel, sosyolojik, metodolojik gelişmeler ve Türk sosyolojisinin gelişim dönemleri betimleyici metod kullanılarak ele alınmıştır. İkinci olarak; Türk sosyolojinin önde gelen sosyologları ile derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Üçüncü olarak ise; Türkiye'de 1980-2003 döneminde yayımlanmış araştırma metod ve teknikleri kitaplarının belirlenen kriterler doğrultusunda bir değerlendirmesi yapılmıştır. Sonuç olarak; derinlemesine görüşmelerden ve kitap değerlendirmelerinden elde edilen veriler doğrultusunda son dönem Türk sosyoloji tarihinin belirlemesine ulaşılmıştır. Anahtar Sözcükler: Sosyolojik Araştırma, Araştırma Metodları, Araştırma Teknikleri, Türk Sosyolojisi, Sosyoloji Tarihi, Pozitivizm.

VI ABSTRACT KÖKTÜRK, Gökhan V.. Methodological Changes In Turkish Sociology: 1980-2003, Ph.D. Dissertation, Ankara, 2005. This is a Ph.D. Dissertation about the history of sociological research methods in Turkey. The main objective of this research is to evaluate the history of Turkish sociology from a different perspective. History of sociology has usually been taken as primarily the history of sociological theory, and rarely focused on specific sociological methods of research. Without doubt, the history of theoretical ideas is a central area of study, but a special attention has to be given to empirical research methods when we consider sociology as a whole. Therefore, the main aim of this research is to emphasize that methodological and theoretical thought are closely interrelated. This study analyzes the main methodological changes in the 1980-2003 period in Turkish sociology. The main aim is to assess changes within a context of prevailing ideas which dominate research methodology, and also regarding the influence of western sociology on Turkish sociology in this period. In this regard, first, scientific, sociological and methodological developments are taken into consideration, and main developmental stages in Turkish sociology are investigated through descriptive method. Secondly in-depth interviews have been conducted with prominent Turkish sociologists. Thirdly a detailed review concerning books on methods and research techniques which has been written by Turkish social scientists and which has been published between the years of 1980 and 2003 has been made. Finally, the recent period of Turkish history of sociology has been assessed by utilizing data based on published books and in-depth interviews. Key Words: Sociological Research, Methods, Research Techniques, Turkish Sociology, History of Sociology, Positivism.