Çumra ekolojik şartlarında nodozite bakterisi (rhizobium japonicum) ile farklı seviyelere azot kombinasyonları uygulanan soya fasulyesi çeşitlerinde tane, yağ ve protein verimi ile verim unsurları arasındaki ilişkiler

Abstract

/`'.-.?.' /??y~`^ `'-. ''..? 7-ÖZET ij,V^.IKodozite bakterisi, nodozite bakterisi ile azo'tufi, fa-rkl'ı dozları ve ayrıca azotun farklı dozlarının soya fasü^yesî'`ye- tiştiriciliğinde tane, yağ ve protein verimi ile verim unsur ları arasındaki ilişkileri araştırmak için yapılan bu çalışma, deniz seviyesinden 1013m«> yükseklikte, Konya ili Çumra ilçesin de yapılmıştır. Deneme, bölünmüş parseller deneme desenine göre dört tekerrürlü olarak kurulrnul tur. Bu deneme, altı soya çeşidi ile kurulmuş ve her çeşide altı ayrı muamele ( `Kontrol`, `Bakteri`, `Bateri +ny», `Bakteri +N6V,N3`ve `%`) uygulan mıştır» Deneme 1935 ve 1936 yıllarında olmak üzere iki yıl devam etmiştir ` Her iki yılda da çeşitlere uygulanan bakteri-azot kom binasyonları arasında istatistiki olarak önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır o Denemede, çeşitlerin tane verimini artıran en uygun bakteri-azot kombinasyonu; `Bakteri+NV1 olmuş, bunu tane verimi bakımından sırasıyla, `3akteri+Hg`, `İL`, `Bakteri`, `Ng` ve `Kontrol` muameleleri takip etmiştir. Denemede kullanı lan çeşitler arasında tane verimi bakımından her iki yılda da istatistiki olarak bir fark meydana gelmemiştir. Eer iki yılda da denemede kullanılan soya fasulyesi çe şitleri arasında bitki boyu ve ilk meyve yüksekliği bakımından istatistiki olarak önemli farklar ortaya çıkmıştır. 1986 yılın da çeşitler arasında meyve sayısı bakımından istatistiki ola rak çok önemli farklılıklar ortaya çıktığı halde, 1985 yılında çeşitler arasında istatistiki olarak bir fark olmamıştır. Yine denemenin her iki yılında da çeşitler arasında dal sayısı ba kımından da istatistiki olarak farklılıklar olmuştur. 1985 ve 1936 yılları ile çeşitlerin ortalaması alarak tane verimleri ile bitki boyları ve ilk meyve yükseklikleri arasında pozitif, önemsiz korrelasyon katsayıları bulunmuştur. Buna mukabil tane verimi ile dal sayısı ve meyve kayısı arasın da istatistiki olarak önemli katsıyıları hesap edilmiştir.-58-....^. */* /SX. Yapılan fenolojik müşahadelerde, vejetasyon sü(r£$Lf (Jfa-^V-ff kiramdan diğer çeşitlere nazaran erkenci olan `Corsoy'I.tŞ%^£>/^>.V dinin tane verimi de fazla olmuştur,, ',]-&s*'''u/ '`'.* -:.'. Denemede kullanılan soya fasulyesi çeşitleri arasında her iki yılda da tanenin kimyasal özellikleri bakımından ista- tistiki olarak çok önemli farklılıklar ortaya çıkmıştır. Her iki yılın ortalaması olarak ham protein oranı en fazla %33<>50 ile `Calland` çeşidinde, en az ise %31.42 ile `Amsoy-71` çeşi dinde olmuştur. Aynı şekilde ham yağ oranı en fazla %22.84 ile `Cumberland` çeşidinde, en az ise %20o69 ile `Calland` çeşi dinde olmuştur e Sonuç olarak şunları söyleyebiliriz: Çumra ekolojik şartlarında soya fasulyesi yetiştiriciliğinde tane verimleri bakımından çeşitler arasında istatistiki olarak önemli fark lar olmasada, dekara ham yağ ve ham protein üretimi bakımından üstün, diğer çeşitlere göre erkenci `Corsoy` çeşidine nodozite bakterisi ile saf madde üzerinden dekara 3 kg. azot uygulaması gerekmektedir.

-59- `N *? SUMMARY N f This study was conducted to investigate the relation between nodosite bacteria, nodosite bacteria with different levels nitrogen and yield components, chemical composition of soybean grain and some morphological characteristic of soybean plant» The study was carried out Çumra area in Konya 1013m. above the sea level, in the years of 1985 and 1986. The trial was arranged in split plot desing as 4 replications. In the trial six different varieties of soy bean were used and to each variety 6 different treatment was applied. The treatments were `Control`, `Bacteria`, `Bacteria+N3`, `Bacteria+Ng`, `Ny and `Ng`. There was a significant difference between treatments in grain yield, this difference was statistically important in the %1 level. The highest grain yield was obtained with `Bacteria+Ho` combination between the varieties. The next high yield was with `Bacteria+Hg` combination and this was fallowed by `ÎU`, `Bacteria`, `Ng` and `Control` treatments. There was no statistically significant difference in grain yield between the varieties for the years of 1985 and 1986, There was a statistically significant difference in plant height and first pod between the varieties in 1985 and 1986. In spite of highly statistical difference in pod number, between the varieties in 1986, there was no statis tical difference between the varieties in this parameter in 1985 o There was a statistical difference in average branch number between the varieties in 1985 and 1986. Correlation coefficient in average grain yield, plant height and first pod height was no significant between the years of 1985 and 1986. However, the correlation coefficients in grain yield and branch number and pod number were found as statistically significant.-60- '?-A... ?` İ 't From the phenol ogic observations having the shV^'ier-il'jV «.?`.; vegatation period from the other varieties, `Corsoy` va^ş£yf^'' had higher grain yield than the others. `'` There was a highly significant difference in chemical composition of the varieties used in this trial in both years. Two years average crude protein content as being %33.50 was the highest in `Calland` variety and as being %31.42 was the lowest in `Amsoy-71 varietye The ether extract content as being %22.84 was the highest in `Cumberland` variety and as being %20c69 was the lowest in `Calland` variety.. The fallowing conclusions appear warranted: In Çumra 'es ecological conditions there was no statisti cally significant difference in grain yield between the varie ties used in this trial. Although, there was no significant difference in grain yield between the varieties `the Corsoy` variety had the highest yield of crude protein and ether extract per decare. At the same tine, `Corsoy` variety had the shorthest vegatation period between the varieties used in this trial. For the highest grain yield together with this variety nodosite bacteria an 3kg» pure nitrogen should be applied per decere.