Patates bitkisinde çeşitli metodlar uygulanarak generatif gelişmenin teşvik edilmesi ve bitkinin tohumdan yetiştirilebilme imkanları üzerinde bir araştırma

Abstract

9 7İ 7. ÖZET Araştırma Çumra ekolojik şartlarında 1986-1988 yılları arasında 3 yıl sürdürülmüştür. Araştırmada 6 ayrı patates çeşidi kullanılmıştır. İlk yıl patates çeşitlerinde 4 farklı muamele uygulanarak, bu patates çeşitlerine hem tohum alınmış hem de bu muamelelerin, Parsel çiçek sayısı, ocak başına çiçek sayısı, parsel meyve verimi, parsel meyve sayısı, ocak başına meyve sayısı, ocak başına meyve verimi, ortalama meyve ağırlığı, parsel tohum verimi, ocak başına tohum verimi gibi unsurlara etkileri incelenmiş, 1987 ve 1988 yıllarında yapılan denemelerde ise ilk,yıl elde edilen tohumların kullanılmasıyla elde edilen fide ve fp.de yumruları, aynı çeşitlere ait tohum luk yumrular ile verim denemelerine alınarak verim yönünden karşılaştırılmışlardır. 1. yıl yürtülen denemede uygulanan muamelelerden ilk üçü, yani Stolonların koparılması + GA uygulaması, yalnız sto lonların koparılması ve yalnız GA uygulaması, kontrol grubu (4. Muamele) na geri oldukça etkili bulunmuşlardır. Ayrıca çe şitler ve muameleler arasında da önemli farklılıklar tespit edilmiştir. Parsel çiçek sayısı bakımından en önemli etkili Hertha çeşitinde 1. muamele (Stolon koparma + GA uygulaması) göster miştir (448 adet). En az çiçek sayısı ise Granola çeşidinde 2. muamele (GA uygulaması) ile elde edilmiştir (137,7 adet). En fazla parsel meyve verimi Granola çeşidinde 1. mua melenin uygulanmasından alınmış olup (203,9 gr). En düşük parsel meyve verimi ise Alina çeşidinde kontrol muamelesinden elde edilmiştir (19,2 gr). 'Parsel meyve sayısı bakımından en önemli etkiyi Granola çeşidinde 1. muamele göstermiştir (22,3 adet). Bunu yine aynı çeşitte 2, muamele takip etmiştir (20,7 adet). En düşük etkiyi Condor ve Alina çeşitlerinde kontrol muamelesi göstermiştir (3,3 adet). Parsel meyve sayısı bakımından, çeşitler arasında ise en önemli etkiyi Granola çeşiti göstermiştir (ort. 7,4 adet), en düşük etkiyi ise hertha çeşiti götermiştir (ort. 7,4 adet). Ortalama meyve ağırlığı bakımından en önemli etkiyi Con dor çeşidinde: 1. muamele göstermiş (9,7 gr), bunu Granola98 çeşidinde 1. muamele takibetmiştir (9,2 gr). En düşük etkiyi ise Cosima ve Alina çeşitlerinde konrol muamelesi göstermiştir (5,7 gr). Ortalama meyve ağırlığı bakımından, çeşitler arasında ise en önemli etkiyi Granola çeşidi göstermiş (ort. 3,1 gr), bunu Condor çeşidi takibetmiştir (ort. 7,8 gr). En düşük et kiyi ise Hertha ve Alina çeşitleri göstermişlerdir (ort. 6,7 gr). Parsel tohum verimi bakımından en önemli etkiyi Granola ceşitinde 1. ve 2. muameleler göstermiş (3,27 ve 3,06 gr ), bunu Condor ceşitinde 1. muamele takibetmiştir (2,70 gr). En düşük etkiyi ise Alina çeşidinde Kontrol muamelesi göster miştir (0, 31 gr). Çeşitler arasında ise en fazla parsel tohum verimini Granola çeşiti sağlamıştır (ort. 2, 53 gr). En düşük verim Hert ha çeşidinden elde edilmiştir (ort. 0,78 gr). Ayrıca ilk yıl yapılan araştırma konusuyla ilgili tespit edilmiş olan beş özellik arasında çoklu regresyon analizi ya pılmış ortaya çıkan grafikler çizilmiştir. 2. ve 3. yıl yürütülen denemelerde, ilk yıl elde edilen tohumlar kullanılmış, elde edilen fide ve fide yumruları verim yönünden normal tohumluk yumrularla karşıiaştırıiraıştır. Her iki yılda da Granola çeşidine ait fideler, diğer çeşitlerin fidelerine göre oldukça fazla verim sağlamışlardır. Genelde ise yumrudan yetiştirilme, fideden ve fide yumrularından ye tiştirmeye göre çok daha fazla verim sağlamıştır. Yumru büyüklüğü bakımından her iki yılda de en çok iri yumru miktarı yumrudan yetiştirme ile elde edilmiş, bunu fide den yetiştirme takibetmiş en az büyük yumru miktarı ise fide yumrularından yetiştirme ile elde edilmiştir 2. yıl yürütülen denemede en fazla verim 2966,2 kg/da ile Ovatio çeşidinin yumrudan yetiştirilmesinden, en düşük ve rim ise 250,0 kg/da ile Kertha çeşidinin fide yumrularından yetiştirilmesinden alınmıştır. Fideden yetiştirme ile en fazla verim 1141,5 kg/da ile Granola çeşidinden, ve 866,5 kg/da ile Condor çeşidinden alın mıştır. 3. Yılki denemede ise en fazla verim 3074,5 kg/da ile99: Condor çeşidinin yumrudan yetiştirilmesinden, en düşük verim ise 233,3 kg/da ile Cosima çeşidinin fide yumrularından yetiş tirilmesinden elde edilmiştir. Aynı yıl, fideden yetiştirme yoluyla alınan en fazla ve rimler 1066,5 kg/da ile Granola ve 983,2 kg/da ile Condor çeşitlerinden elde edilmiştir. Yumru büyüklüğü bakımından her iki yılda en çok iri yum ru verimi yumrudan yetiştirme ile elde edilmiştir (938,2 kg/da ile 1715,6 kg/da arasında).

100 8. SUMMARY The trial has been conducted for 3 years between 1986- 1983 growing seasons under Çumra ecological conditions with 6 different potato varieties in 4 different treatments, In the first year, either true seeds obtained from these varieties or the effect of these treatments on, plot flower number, flower number per heap, fruit yield, plot fruit yield, fruit number per heap, fruit yield per heap, mean fruit weight and plot sçp^ yield were investigated. In. the second and third years growing the TPS seedlings and tubers, compared with the yield of seed tubers of 6 varie ties under yield trials. First year; first three of the four treatments i.e., removing the stolons + GA treatment, GA treatment and removing the stolons only have been found to be very effective in com parison with the 4 control, and important differences oc - cured between the. treatments. First treatment (removig stolons + GA treatment) showed the highest effect in respect of plor flower number on Hertha Varied' fdA8 f ~i.oyjovo / rdof! Th P 1 ^wo<!+- `şlııc Vi.-= d b-^e^ Ob - tainea from Granola variety with the first treatment (removiner stolons -t GA treatment) (137,7 flowers / plot). Trie highest plot fruir yield has been obtained from Gra nola and Condor varieties with the first treatment as 203,9 g and 177,6 g respectively and Alina variety gave the lowest plot fruit yield with the control (19,2 g). First treatment was very effective on Granola variety in respect of plot fruit number (22,3 fruit / plot). This is fol lowed by second treatment (removing the stolons) in the same variety (20, 7 fruit /plot). The lowest effect has been found in Condor and Aline varieties with the control as 3,3 fruit/ plot. Among the varieties, Granola variety showed the best performance (mean 17,7 fruit plot) in respect of plot fruit number, Hertha variety was the lowest in each (mean 7,4 fruit/ plot). The most important effect has been showed in Condor with101i the first treatment (9,7 g) followed by Granola with the same treatment (9,2 g), in respect of mean fruit weight. The lowest effect was in Cosime and Alina with the control as 5,7 g. Granola variety showed the best effect comparing with the other varieties on mean fruit weight (mean 8,1 g). Condor was the second (mean 7,8 g) and the lowest value has been ob tained from Hertha and Alina varieties (mean 6,7 g). First and second treatments showed better effect on the Granola variety of plot seed yield (3,27 and 3,06 g respec tively). The highest plot seed yield was obtained from Granola variety (mean 2,58 g). The lowest value was from Hertha as mean 0,78 g. Mult i - regression analysis have been done for the 5 data which were determined in the first year, and their grap hics were drawn In the second and third years, the seeds obtained in the first year have been grown, the seedlings obtained from tehese were transplanted and compared with the tuber grown potato control. In both year, the seedlings from Granola seeds gave con siderably higher yield according to the other seedlings yields from other varieties. Generally, production from tuber seeds gave higher yield than produced from seedlings tubers. Bigness of the tubers was also a result of production from seed tubers comparing with the seedling production and seedling tubers obtaining smaller tubers respectivelly. In the second year of the trial, the highest yield has been obtained from Ovatio variety as 2966,2 kg. da`1 by produc ing from tubers. The lowest yield was from Hertha variety (2500 kg. da`1) produced from seedling tubers. After producing from seedling, the highest yield were from Granola and Condor varieties as 1141,5 and 866,5 kg. da`1 respectively. In the last year, Condor gave the highest yield (3074,5 kg. da`1) after produced from tubers. Cosima variety had the102; lowest yield. (233,3 kg. da`1) in case of produced from seedling tubers. In the same year, the highest yield from seedling tu bers has been found in Granola and Condor varieties as 1066,5 kg. da`1 and 983,2 kg. da`1 respectively.