Seydişehir ve Kaşaklı sıcaksu kaynaklarının hidrojeoloji incelenmesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi SEYDİŞEHİR VE KASAKLI SICAKSU KAYNAKLARININ HİDROJEOLOJİ İNCELEMESİ A. Ferhat BAYRAM Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. M. Esat BAŞKAN 1992, Sayfa: Jüri : Orta Torosların batı kesiminde yeralan Seydişehir (Konya) civarının genel jeolojisi ve Seydişehir ilce merkezinde yer alan Seydişehir sıcaksu kaynağının hidrojeolojik özelliklerinin aydınlatılması bu çalışmada amaçlanmıştır. inceleme alanının en yaslı birimi Alt-Orta Kambriyen aralığında çökelmis dolomitik kireçtaşı ve kireçtaşlarından oluşan Çaltepe formasyonudur. Çalışma sahasında devrik konumlu Çaltepe formasyonu' nun üzerine uyumlu olarak üst Kambriyen-Alt Ordovisiyen yaşlı şeyl- kumtası ve metakumtaşı ardalanmasından oluşan Seydişehir formasyonu gelmektedir. Bu formasyon üzerine Anisiyen yaslı konglomera ve kumtaşı-silttaşı ardalanmasıyla temsil edilen Pınarbaşı formasyonu acılı uyumsuz olarak gelir. Pınarbaşı formasyonu'nu uyumlu olarak Ladiniyen yaslı, yer yer bitümlü ve bol fosilli kireçtaşlarından oluşan Taraşcı kireçtaşı izlemektedir. Tarascı kireçtaşı içinde; resifal kirectaslarından ibaret Emirkaya kireç taşı üyesi ve yine resifal nitelikli ve tamamen biyosparitlerden yapılı Toptas kireçtaşı üyesi ayırtlanmıstır. iiiistif üste doğru uyumlu bir şekilde üst Triyast-Alt Jura(?) yaslı kumtaşı-silttaşı-kiltaşı-kumlu kireçtaşı ardalanmasından oluşan Sarpyardere formasyonuyla devam eder. Stratigrafik istiflenmenin Sarpyardere formasyonun dan sonraki devamı ise; alttaki birimler Üzerinde uyumsuz olarak duran ve Orta Jura yaslı yer yer rekristalize olmuş sürekli karbonat yığışımı seklindedir. Rekristalizasyonla birlikte dolomitlesmede gösteren bu karbonatlar, içerikışla formasyonu seklinde tanıtılmıştır. İnceleme alanının en gene birimlerini ise Kuvaterner yaslı Traverten, Yamaç molozu ve Alüvyon oluşturmaktadır. Alt Paleozoyik yaslı birimler olasılıkla Kaledoniyen, belki de Hersiniyen dağolusum hareketlerinden etkilenerek kıvrımlandıktan sonra yükselerek uzun bir süre aşınmaya maruz kalmışlardır. Triyas ortalarında transgresyonla bölge tamamen denizle örtüldükten sonra duraylı bir karbonat havzası durumuna gelmiştir.. Bölgede bulunan kırıntılı kayaçlardan oluşan birimler geçirimsiz özellik gösterirken kireçtaşlarından oluşan birimlerde çatlak sistemlerinin ve karstik oluşumların fazlaca gözlenmesi geçirimliklerinin fazla olduğunu ve su bulundurma özelliklerinin iyi olduğunu göstermektedir. Caltepe formasyonuna ait kireçtaşlarından beslendiği tespit edilen karstik kökenli Seydişehir sıcaksu kaynağının debisi 1.42 lt/s olup, Uluslararası Hidrojeologlar Birliği (AIH) sınıflamasına göre `Az mineralli sıcaksu (=Akroterm)` sınıfına girmektedir. Kaplıca olarak kullanılabilen bu kaynak için korunma alanları belirlenmiş ve bu alanlarda alınması gereken önlemler sergilenmiştir. Bu kaynağın verimini arttırmak amacıyla sondaj yeri önerilmiş ve muhtemel log hazırlanmıştır. iv

ABSTRACT Masters Thesis HYDROGEOLOGÎCAL STÜDİES OP THE THERMAL WATER SPRINGS OP SEYDİŞEHİR AHD KAŞAKLI A. Ferhat BAYRAM Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geology Engineering Supervisor: Prof. Dr. M. Esat BASfCAN 1992, Page: Jury: With this study, it is aimed to elucidate the hydrogeologial characteristics of the thermal spring located at the town of Seydişehir, and geological features of surroundings of Seydişehir, which is in the western part of the central Taurus mountain. The oldest unit in the study area is the Caltepe formation which is composed of dolomitis limestone and limestone deposited from early Cambrian through middle cambrian. The Seydişehir formation, which is composed of alternating shale, sandstone and meta-sandton, overlies conformably the overthrown Caltepe formation, and is upper Cambrian-Lower Ordovician in age. The Pınarbaşı formation, Anisian in age, comes unconformably over the Seydişehir formation, and is represented by alternating conglemerate, sandstone and silstone. The Pınarbaşı formation is conformably underlien by the Ladinian Tarasci limestone being f ossilif erous and bituminous in places. Within the Tarasci limestone, and Emirkaya member, composed of reef limestone, and the Toptas memberbeing reef and totally biosparitic in character,.) are distinguished. The sequence grades upword into the Sarpyardere formation, which is upper Triassic-Lower Jurassic in age and is composed of interbedded sandstone, siltstone, claytone and sandy limestone. The rest of the sequence following the Sarpyardere formation is in the form of corbonate deposits overlying unconf ormably the older unit, and is recrystallized in places. This corbonate showing recrystallization and dolomitization is known as the Icerikisla formation, talus and alluvium being quaternary-present in age. The lower Palezoic aged units are subjected to erosion for a long period after being lifted up by folding resulted from probably Caledoninian or Hercynian orogenic movement. The study area became a steady carbonate basin after being inundated by transgression in Middle Triassic. While the clastic units in the study area show impermeable character, carbonate units show good permaability due to having abundant fructures and karstic features, there fore being a good water reservoir. Seydişehir thermal spring has a 1.42 1/sn of flow rate, is karstic in origin, and is feeded from limestones of the Caltepe formation. This spring is classfied as low mineral hot water (Akroterm) according to the classf ication of the Assocition of International Hydrogeologists (AIH). Protection areas for this spring used as healty resort are defined and necessary provisions that should be taken were given. For the purpose of increasing the gield of the spring, a bore location is proposed and a probable log has been prepared. vi