1990-1991 ısınma mevsiminde Konya`daki hava kirliliğinin meteorolojik verilere göre değerlendirilmesi

Abstract

ÖZET Hava kirliliğinin ana kaynaklan olan SO2 ve duman miktarının kış dönemindeki artışında çeşitli faktörlerin etkisi olmaktadır. Isınmada kullanılan fosil yakıtlar, motorlu araçlar, endüstri, kentin topoğrafık durumu ve meteoroloji birinci dereceden faktörler olurken, yakıtların kullanımındaki teknik bilgi eksikliği ve opti mum ısınma şartlanndaki standartlara uyulmaması vb. hava kirliliğine etki eden ikin ci dereceden faktörler olmaktadırlar. Son yıllarda Konya şehrinde hava kirliliğinin önemli boyutlara ulaştığı aşikardır. Bu kirliliğin boyutlarını tesbit etmek amacıyla bu çalışmada, Konya merkezinin atmosferindeki SO2 ve partikül madde miktarı gibi hava kirleticilerinin Ekim 1990 - Ağustos 1991 dönemine ait konsantrasyon değerleri üç ayrı istasyonda ölçülmüş ve Konya Meteoroloji istasyonudan temin edi len meteorolojik parametrelerle olan ilişkileri incelenmiştir. Konya merkezinin atmosferindeki SO2 miktarı asidimetrik metodla, partikül madde miktarı ise OECD Filter Soiling metoduyla ölçülmüştür. Ölçümler 24 saatlik günlük ortalama değerleri vermektedir. Çalışma süresi içindeki Ekim 90 - Mart 91 ısınma mevsimine giren aylarda yapılan günlük ölçüm değerleri ile meteorolojik pa rametreler arasındaki ilişkiler (sıcaklık, rüzgar hızı, rüzgar yönü, nem, basınç, güneş ışığı şiddeti, yağış miktarı ve inversiyon yüksekliği), Step- Wise çoklu regresyon analizi uygulanarak istatistîki sonuçlar elde edilmiştir. Ayrıca Konya'daki mevcut hava kirliliğini önlemek için kısa ve uzun vadeli öneriler üzerinde de durulmuştur.

ABSTRACT In the winter period, several factors effect the increase of SO2 and smoke which are the main sources of air pollution. While fosil fuels used in heating, traf fic, industry, topographical stiuation and meteorological factors have priority impor tance, lack of technical knowledge in using fuels and not obeying the rules with re gard to the standards concerning optimum heating are the secondary factors which effect the air pollution. Recently, air pollution has increased up to max limits in Konya. Therefore, in this study, it was investigated the relationships between the meteorological parameters obtained from the meteorology Station of Konya and the concentration values of SO2 with amount of smoke which were measured in three different station during December 1990 - August 1991. Amount of SO2 was measured by the acidimetric method and that of smoke was measured by the OECD Filter Soiling method in the city center of Kon ya. The measurements give the daily average values by applying the Step-Weis multiple regresion analysis method to the relations between daily measured values in heating period of December 90 - March 1991 and meteorological parameters (tem perature, speed of wind, direction of wind, humadity atmospheric pressure, inten sity of sunlight, amount of precipitation, height of inversion) statistical results have been obtained. In addition to these some measures against air pollution of Konya have been proposed.