Niğde Misli Ovası`nda yetiştirilen patatese (solanum tuberosum) farklı zamanlarda ve değişik miktarlarda uygulanan azotlu gübrenin yumru verimi yumru iriliği ve yumruda bazı kalite özelliklerine etkisi üzerine bir araştı

Abstract

ÖZ Doktora Tezi NİSDE MİSLİ OVASINDA YETtŞTtRİLEN PATATESE (Solatium tuberosum), FARKLI ZAMANLARDA VE DESİŞİK MİKTARLARDA UYGULANAN AZOTLU GÜBRENİN YUMRU VERİMİ, YUMRU İRİLİSİ VE YUMRUDA BAZI KALİTE ÖZELLİKLERİNE ETKİSİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA Ahmet YILMAZ Selçuk üniversitesi Fern Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Bekir FIRAT 1992, Sayfa: 121 Jüri: Doç. Dr. Bekir FIRAT Prof. Dr. Ferhan HATİPOSLU Prof. Dr. Fethi BAYRAKLI Bu araştırma, Niğde Misli Ovasında yetiştirilen `Granola` çeşidi patatese, farklı zaman ve değişik miktarlarda uygulanan azotlu gübrenin? yumru verimi, yumru iriliği, yumruda nişasta, protein ve kuru madde oranlarına olan etkisini belirlemek amacıyla `tesadüf blokları` deneme metoduna göre yürütülmüştür. Uygulanan azotlu gübrenin değişik dozları ile yumru verimi, yumru iriliği, yumruda kuru madde, nişasta ve protein oranları arasında önemli farklılıklar ortaya çıkarken, azotlu gübrenin iki yada üç defada verilmesi arasında gerek yumru verimi, gerekse yumrunun kalite özelliklerinde farklılıklar gözlenmemiştir. Araştırmada, ekonomik yumru verimleri dikim ve çiçeklenme öncesinde olmak üzere iki defada verilen azotlu gübrenin Konaklı'da 40.1 ve Alay'da 36.7 kg N/da dozların dan elde edilmiştir. Azotlu gübre, 55 mm'den büyük ve 45-55 mm iriliğindeki yumruların verimlerini önemli miktarda artırırken, 35-45 mm ve 35 mm'den küçük irilikteki yumruların verimle rinde fazlaca etkili olmamıştır. Yumruda nişasta oranları ekonomik yumru veriminin elde edildiği azotlu gübre miktarına kadar yükselirken, aşırı azotlu gübre dozları yumru nişasta oranlarının düş- IIImeşine sebep olmuştur. Uygulanan azotlu gübre miktarının artışına paralel olarak yumru protein oranları artmış, yumruda kuru madde oranları ise, artan azotlu gübre miktarına bağlı olarak azalmıştır. ANAHTAR KELİMELER: Granola, azotlu gübre uygulaması, Amonyum sülfat, yumru verimi, yumru iriliği, yumru kalite özellikleri, nişasta, protein, kuru madde. IV

ABSTRACTS Ph D Thesis A RESEARCH ON THE EFFECTS OF N FERTILIZER APPILIED IN DIFFERENT DATES AND RATES ON TUBER YIELD, SIZE AND SOME TUBER QUALITY CHARACTERISTICS OF POTATO (Solatium tuberosum) GROWN IN NÎSDE MÎSLÎ PLAIN Ahmet YILMAZ Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Soil Science Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Bekir FIRAT 1992, page: 121 Jury: Assoc. Prof. Dr. Bekir FIRAT Prof. Dr. Ferhan HATÎPOSLU Prof. Dr. Fethi BAYRAKLI This research was conducted to investigate the effects of N fertilizer applied in different dates and rates on tuber yield, tuber size, carbohydrate, protein and dry matter ratio of a potato cult i var (Granola) grown in Niğde Misli plain in a `Randomized Complete 81ock Desi gn`. Although significant differences were observed between different doses of N fertilizer and tuber yield, size, carbohydrate, protein and dry matter ratio, there was no significant differences between application dates (2-3 times) and tuber yield, tuber size and quality cha- rachter i sti cs. In the experiment, economical tuber yield were obtained from the doses of N fertilizer of 40.1 kg N/da and 36.7 kg N/da in Konaklı and Alay, respectively, app lied in two different dates. N application increased the yield of the tubers bigger than 55 mm and between 45-55 mm significantly; how ever, it did not show any significant effect on the yield of the tubers smaller than 35 mm and between 35-45 mm. Carbohydrate rates in tuber were increased up to the levels of N doses from which the economical tuber yi eld were obtained; however, over doses of N fertilizer resulted in significant decreases in carbohydrate rates in tuber. In parellel to the incsease in N fertilizer appli cation, protein ratio in tuber inreased but carbohydrate ratio decreased. KEY WORDS: Granola, N application, Amonium su' yield, tuber size, quality, carbohydrate, prol matter. sulfate, tuber irotein, dry matter