Şeker pancarı (Beta vulgaris saccharifera L.)ziraatında farklı sıra üzeri mesafelerinin bitki sıklığı verim ve kalite üzerine etkileri

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ŞEKER PANCARI (Beta vulgaris saccharifera L.) ZİRAATİNDA FARKLI SIRA ÜZERİ MESAFELERİNİN BİTKİ SIKLI?I, VERİM VE KALİTE ÜZERİNE ETKİLERİ Mehmet KAYMAK Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Yrd. Doç. Dr. Fikret AKINERDEM 1992, Sayfa: 28 Jüri: Yrd. Doç. Dr. Fikret AKINERDEM Prof. Dr. Celal ER Prof. Dr. İhsan ÖZKAYNAK Bu araştırma, 1991 yılında Çumra Ziraat Meslek Lisesi arazisinde yürütülmüştür. Şeker pancarı ziraatında birim alandaki bitki sayısını tohumun tarla çıkışı belirlemektedir. Denemede Türkşeker-1 (TŞ-ı) ve Kws-Eva (E)çeşitleri kullanılmıştır. Bu çeşitlerden Türkşeker-1'in çimlenme gücü %92, Eva çeşitinin çimlenme gücü %94'dür. Bu oranlarda çimlenme gücüne sa hip tohumlar sıra arası mesafe 45 cm sabit iken, farklı sıra üzeri mesafelerinde (Sı=8 cm seyriltmeli, S2=8 cm seyreltmesiz, S3=12 cm seyreltmesiz, S4=15 cm seyreltmesiz, Ss=17 cm seyreltmesiz) farklı bitki sıklıklarını mey dana getirmişlerdir. Bitki sıklığında ortalama değerler TŞı-Sı=18475 bitki/ da, TŞı-S2=13475 bitki/da, TŞı-S3=12700 bitki/da, TŞı-S4=10050 bitki/da, TŞı-Ss=8500 bitki/da iken; E-Sı =18575 bitki/da, E-S2=13600 bitki/da, E- S3=12675 bitki/da, E-S4=10475 bitki/da E-Ss=8550 bitki/da olarak elde edilmiştir. Farklı sıra üzeri mesafelerinin kök verimine etkisi her iki çeşitte de %5 ve %1 A.Ö.F. değerlerine göre önemli değildir. Dekara kök verimi en yüksek TŞı'de S4=6500 kg/da, en düşük Sı=5150 kg/da olarak elde edil miştir. Bununla birlikte sıra üzeri mesafeleri arttıkça arıtılmış şeker varlığı değerleri azalmış ve TŞı-Sı=15.91 °S, TŞı-Ss=15.63 °S; E-Sı=16.26 °S, E- S5=15.70°S olmuştur. Farklı sıra üzeri mesafelerinin en belirgin verim farklılıkları arıtılmış şeker veriminde görülmüş; en fazla arıtılmış şeker verimi TŞı-Ss=781 kg/da, E-S4=790 kg/da elde edilmiştir. En düşük arıtılmış şeker verimi TŞı- Sı=629 kg/da, iken E-Sı=653 kg/da olmuştur. Burada sıra üzeri mesafe daraldıkça, diğer bir ifade ile bitki sıklığı arttıkça arıtılmış şeker veriminde bir düşme sözkonusudur. Araştırma sonuçlarına göre ele alınan faktörlerin şeker verimleri değerlendirildiğinde her iki çeşitte de S4(=15 cm seyreltmesiz) ve Ss(=17 cm seyreltmesiz) sıra üzeri mesafeleri tavsiye edilebilir. ANAHTAR KELİMELER: Şeker pancarı, Tarla Tohum çıkışı, Bitki Sıklığı, Farklı Sıra Üzeri Mesafeleri, Pancar Kök Verimi, Şeker Oranı, Pancar Kalitesi, Arıtılmış Şeker Verimi.

ABSTRACT Master Thesis THE EFFECTS OF DIFFERENT ROW SPACING ON THE DENSITY, YIELD AND QUALITY OF GROWING SUGARBEET (Beta vulgaris saccharifera L) Mehmet KAYMAK Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Defartment of Agronomy Supervisor: Yrd. Doç. Dr. Fikret AKINERDEM 1992, Page: 28 Jury: Yrd. Doç. Dr. Fikret AKINERDEM Prof. Dr. Celal ER Prof. Dr. ihsan ÖZKAYNAK This research was carried out at the field of Çumra Agruculture Profes sion High School in 1991. The seed germination determines the plant number on certain area. The varieties of Türkşeker-1 (TŞ-ı)and Kws-Eva (E) were used on this re search. Germination capacities of the varietes used in this research gave different plant densities with same interval (45 cm), but different row spacing (Si=8 cm with thinning, S2=8 cm without thinning, Ss=12 cm without thin ning, S4=15 cm without thinning, Ss=17 cm without thinning). Avarage den sity values of the varieties were about TŞı-Sı=1 84750, TŞı-Sa=1 34750 TŞı-Ss=1 27000, TŞı-S4=»1 00500, TŞı-Ss=1 85750 and E-S2=1 36000, E-S3=1 26750, E-S4=1 04750, E- Ss=85500 plants on per ha. After statistical analysis of avarage values, it was found that the different plant spacing were important on plant desities but did'nt important sugar content and puri fied sugar yield on level of 1.0 % on both TŞ-1 and Eva. The root yield were the highest with 65.5 an 65 ton/ha on S4 precedure on Eva, and TŞ-1, and the lowest with 48.25 ton/ha and 51.5 ton/ha on Si procedure on TŞ-1 and Eva, respectively. At the same time, increased row spacing resulted de creased sugar content on purufied sugar yield. Sugar content was about Sr=15.91 % while S5=15.63 % on TŞ-1 and Si=16.26 % while S5=15.70 % on Eva. The most evident difference was obtained to purified sugar yield on all procedure which was The highest sugar yield was obtained with E- S4=79,0 ton, and Ss=78,1 ton on per ha. The lowest sugar yield was ob tained with Si on both varieties which were TŞı=62,9 tons and Eva 65.3 tons on per ha. it was commenly determined that increased plant density re sulted decreased purified sugar yield on per ha. When The results from re search were determinated together all factors wich refers to different row spacing had different root yield and also statisticialy important to 1% level but sugar content and purified sugar yield of the factors, statisticialy weren't important to 1% level on two varieties. According to sugar yield, 15 cm (S4) and 17 cm (S5) row spacing could be recomended on sowing on both varieties. Key words: Sugarbeet, plant density, Different row spacing Yield of sugar- beet, Purified sugar yield.