Çiftehan-Ardıçlı-Elmalı-Çanakçı (Ulukışla/Niğde) yöresinin jeolojisi ve barit yatakları

Abstract

IV ÖZET İnceleme alanında üst Kretase-Orta Eosen zaman aralığında oluşan volkanik, sedimanter, volkano-sedimanter, damar ve derin lik kayaçları ile ofiyolitler yüzeylemektedir. üst Kretase (Karapaniyen) yaşlı Alihoca ofiyolitleri en yaşlı birimdir. Bazik ve ultrabazik kayaçlarla temsil edilen ofiyolitlerin üzerinde açılı bir uyumsuzlukla üst Senoniyen- Paleosen yaşlı Çiftehan karmaşığı yer almaktadır. Birimler, bölgeye ofiyolit yerleşmesini sağlayan dalma-batma zonuna bağlı olarak gelişen adayayı volkanizmasının etkili olduğu bir havzada oluşmuşlardır. Volkanik, sedimanter ve intrüzif kayaçların karışımından oluşan Çiftehan karmaşığı litolojik özelliklerine göre dört üyeye ayrılmıştır. Elmalı volkanit üyesi trakitik, andezitik ve bazaltik bileşimli kayaçlardan oluşan volkanik lav akıntıları, yastık lavlar, aglomeralar ve bu kayaçlara ait damar şeklindeki sokulumlar la; Koçak şeyl-kumtaşı üyesi konglomera, kumtaşı, şeyi ve killi kireçtaşı tabakaları ile; Aktaştepe kireçtaşı üyesi kireçtaşı mercekleri ile; üçtepe monzonit-diyorit üyesi, monzoni- tik ve diyoritik bileşimli dayklarla temsil edilmektedir. Çiftehan karmaşığının üzerine açılı bir uyumsuzlukla gelen Orta Eosen (Lütesiyen) yaşlı Delimahmutlu formasyonu konglomeralar ve fliş fasiyesinde gelişmiş kayaçlarla temsil edilmektedir, istifin üzeri güncel alüvyon oluşumları ve yamaç molozları tarafından örtülmektedir. Volkanitlerin ve kısmen de kireçtaşlarının içinde damarlar şeklinde yer alan barit yatakları monzonit ve diyorit bileşimli derinlik kayaçlarından beslenen hidrotermal çözeltilerle ilişkili olarak ortaya çıkmışlardır.

V ABSTRACT In the study area, volcanic, sedimentary, volcano-sedimen tary, plutonic rocks, dyke and ophiolites formed from Upper Cretaceous through Middle Eocene crop out. The Upper Cretaceous (Campanien) Alihoca ophiolites is the oldest unit. The Upper Cenomanian Çiftehan complex unconformably overlies the ophiolites, being represented by basic and ultraba- sic rocks. Units formed in a basin, in which island arc volcanism is effective, develop as a result of subduction, by which ophio- litic emplacement took place. The Çiftehan Complex, which is composed of volcanic, sedi mentary and intrusive rocks, has been divided into four member on the basis of their lithological properties. The Elmalı volcan ic member is represented by volcanic lava flow, pillow lavas, aglomerates and dykes having tracitic, andesitic and basaltic composition. The Koçak member is composed of conglomerate, sand stone, shale and clayey limestone. Aktastepe member occurs as limestone, and the üçtepe member is represented by dikes in mon- zonitic and dioritic composition. The Middle Eocene (Lutetien) Delimahmutlu formation, occur ing as conglomerates and flysch, comes unconformably over the Çiftehan Complex. Alluvium and slope masses cover the sequence. Barite deposites occured as veins in volkanic rocks and partially in limestones, are considered to be formed by hydro- thermal sol it ions derived from plutonic rocks in monzonite and diorite composition.