20. yüzyıl Marksizminde bir gerilim: Bilim mi felsefe mi?

Abstract

Bu tezin amacı Karl Marx'm çalışmalarının 'marksizme' dönüşmesi sürecinde, takipçilerinin ve onun kuramsal zeminini sahiplenenlerin, düşünürün iddialarım ve savlarım, bu savların bilgisel değerine bağlı olarak bilim ya da felsefe olarak adlandırmalarına neden olan epistemolojik kabulleri tespit etmek ve aynı kişinin yazılı eserlerinden yola çıkarak nasıl iki farklı sonuca ulaştıklarını anlamaktır. Çalışma boyunca marksizmi bir bilim olarak kabul eden Engels, Bernstein, Kautsky, Plehanov, marksizmi bir felsefe olarak kabul eden Lukacs, Korsch, Gramsci, Horkheimer, Adorno, Marcuse ve marksizmi hem felsefe hem de bir bilim olarak gören Althusser'in konuyla ilgili fikirleri incelenmiştir. İnceleme sonucunda Marx'm çalışmalarının başat özelliklerinden biri olan ampirizm ve pozitivizm eleştirisinin yukarıda adını andığımız düşünürlerce de kabul edilmiş olmasına rağmen yine de pozitivizmin bilime verdiği anlamı göz önünde tuttukları tespit edilmiş, oysa Marx'm bir başka bilim pratiğine sahip olduğu ve bu bilim pratiğinde de bilim ve felsefenin birbirlerine karşıt konumlar olmadığı, birbirlerinin tamamlayıcısı oldukları gösterilmiştir. Anahtar Sözcükler Bilim, felsefe, marksizm, epistemoloji, pozitivizm, ampirizm, özne, nesne.

The aim of this thesis study is to state the epistemological proposals which lead to define Karl Marx's arguments and assertions as science or philosophy, in interaction with the knowledgement values of the arguments, during the evolution of his work to Marxism and to explain how to come to two different conclusions by setting-off from his written work. Through the study; the thought of Engels, Bernstein, Kautsky, Plehanov who considered Marxism as science, the thought of Lukacs, Korsch, Gramsci, Horkheimer, Adorno, Marcuse who presumed Marxism as philosophy and the thought of Althusser who considered Marxism as both science and philosophy is evaluated. The result of the evaluation showed that, since the critisism of empirism and positivism - which establishes one of the dominant features of Marx's work- is accepted by previously recalled philosophs; Marx has a different practice of science, and regarding this practice science and philosophy are not sided as opposites but complimentary for each other.Key Words Science, Philosophy, Marxism, Epistemology, Positivism, Empirism, Subject, Object.