Yozgat yöresinde şeker pancarının azotlu ve fosforlu gübre isteği, gübrelerin verim ve kaliteye etkileri

Abstract

ABSTRACT Doktora Tezi YOZGAT YÖRESİNDE ŞEKER PANCARININ AZOTLU VE FOSFORLU GÜBRE İSTE?İ GÜBRELERİN VERİM VE KALİTEYE ETKİLERİ Sebahattin ÇELİK Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Toprak Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. Fethi BAYRAKLI 1993, Sayfa: 112 Jüri: Prof.Dr. F. BAYRAKLI Prof.Dr. A. K. ÇOLAK Prof.Dr.S.KARAKAPLAN Araştırma, şekerpancarınin azotlu ve fosforlu gübre isteğini, verilen gübrelerin verim ve kaliteye etkilerinin tesbiti amacıyla 1990 ve 1991 yıllarında Yozgat ili Sarikaya ve Sorgun ilçelerine bağlı köylerde yürütülmüştür. Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre 5x4 faktöriyel ve 3 tekerrürlü olarak kurulan denemelerde, değişik azot ve fosfor düzeylerinin kombinasyonlarından oluşturulan 20 deneme konusu araştırılmıştır. Azot seviyeleri 0 - 7 - 14 - 21 - 28 kg N/da, fosfor seviyeleri ise 0-6-12- 18 kg P205/da olarak ele alınmıştır. IIIDenemelerin toplu değerlendirilmesinde şekerpancarı kök, yaş yaprak ve % şeker verimleri üzerinden varyans analizleri yapılmış ve LSD testleri uygulanmıştır. Azot ve fosforun şekerpancarı kök ve yaş yaprak verimleri artışı üzerine etkileri % 1 seviyesinde önemli bulunmuştur. Yapılan regresyon analizlerinde gübre - şekerpancarı kök verimi ilişkisi azot için Y= 5586.38 + 182. 81x - 4.383x2, fosfor için ise Y= 6330.11 + 43.98x - 1.283x2 denklemleriyle ifade edilebileceği bulunmuştur. Bu denklemlerden yararlanılarak 1991 yılı gübre ve şekerpancarı fiyatlarına göre ekonomik gübre uygulama seviyesinin 20 kg N/da ve 15 kg P205/da karşılığı azotlu ve fosforlu gübrelerin olduğu belirlenmiştir. ANAHTAR KELİMELER : Şekerpancarı, verim, kalite, Yozgat ili, azot seviyeleri, fosfor seviyeleri, şekerpancarı kök verimi, şekerpancarı yaş yaprak verimi, şekerpancarı % şeker verimi, gübre - şekerpancarı kök verim ilişkisi, varyans analizi; LSD testi, regresyon analizi, ekonomik gübre seviyesi. IV

ABSTRACT Doctora Thesis NITROGEN AND PHOSPHOROUS FERTILIZER REQUIREMENTS OF THE SUGARBEET AND EFFECTS OF THESE FERTILIZERS ON PRODUCTION AND QUALITY OF SUGARBEET İN YOZGAT Sebahattin ÇELİK Selçuk University Graduate School of Natural And Applied Sciences Department of Soil Science Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Fethi BAYRAKLI 1993, Page: 112 Jury: Prof. Dr. F. BAYRAKLI Prof. Dr. A. K. ÇOLAK Prof. Dr. S.KARAKAPLAN This research was done to establish Nitrogen and Phosphorous fertilizer requirements of the sugarbeet and effects of these fertilizers on production and quality of sugarbeet in Yozgat - Sarıkaya, Sorgun and their villages in 1990, 1991.The design of the experiment was 5x4 factoriel randomised blocks with three applications. In these experiments 20 subjects which consist of varied rates of Nitrogen and Phosphorous combinations were observed. The application rates for Nitrogen was 0-7-14-21 - 28 kg N/da, 0-6-12-18 kg P205/da for phosphorous. Varience analysis in yield of root, sugarbeets leaf and sugar were done and LSD tests were used. The effects of Nitrogen and Phosphorous on yield of root and raw leaf was found 1 % which is statistically importont. In analysis of regression, it was found that; relation between fertilizer and root yield of sugarbeet was for Nitrogen Y= 5586.38 + 182. 81x - 4.383X2, Y = 6330.11 + 49.98x - 1.283x2 for phosphorous. Equations that are given above showed that economical quantity of fertilization was 20 kg/N for Nitrogen and 1 5 kg P205/da for phosphorous according to the prices of 1 991. KEY WORDS : Sugarbeet, yield, quality, Yozgat, Nitrogen levels, phoshorous levels, root yield of sugarbeet, yield of leaf for sugarbeet, % yield of sugar for sugarbeet, relations between fertilization and yield of sugarbeets root, varience analysis, LSD test, Analysis of regression, economical quantity of fertilizer. VI