Alanya-Demirtaş (Antalya) arasının jeolojisi ve mineralojik-petrografik incelemesi

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi ALANYA- DEMİRTAŞ (ANTALYA* ARASININ JEOLOJİSİ VE MİNERALOJİK- PETROGRAFİK İNCELEMESİ Gürsel Kansun Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Doç. Dr. Halil BAŞ 1993, Sayfa: 135 Jüri: Prof. Dr. Ahmet AYHAN. Doç. Dr. Halil BAŞ Doç. Dr. Hükmü ORHAN Orta Torosların güney kesiminde, Alanya- Demirtaş (Antalya) arasında kalan yaklaşık 165 km2'lik alanın stratigrafik, petrografik ve tektonik elediklerinin aydınlatılması bu çalışmada amaçlanmıştır. inceleme alanında Üst Paleozoyik ve Üst Senozoyik yaşlı kaya birimleri yüzeyler. Bunlardan Permiyen- Üst Permiyen yaşlı birimler Alanya birliği adı altında tanımlanmıştır. Bu birliğin üzerine açılı uyumsuz olarak Orta- Üst Miyosen yaşlı Karakocalı formasyonu çökelmiştir. İnceleme alanının en genç birimlerini ise Kuvatemer yaşlı yamaç molozu ve alüvyon oluşturmaktadır. Alanya birliği üst üste duran üç metamorfik naptan ibarettir. Bunlardan yapısal konumlarına göre Permiyen yaşiı Mahmutlar formasyonu alt napı, Sugözü formasyonu orta napı, Permiyen yaşlı Cebireis formasyonu ise üst napı oluşturmaktadır. Mahmutlar formasyonu alttan ivüste doğru; dolomit, kuvarsit, kristalize kireçtaşı ara düzeyleriyle mikaşist, kordiyeritşist, muskovitşist, kloritşist, fillit ve metakumtaşlarından oluşmaktadır. Sugözü formasyonu başlıca granatlı kodiyeritşist, granattı sillimanitşist, granatlı muskovitşist, granatlı kloritşist, granatlı amfibolşist ve daha yaygın olarak granatlı mikaşistleri içermekte olup, içerisinde yer yer kuvarsit, grafit- mermer ara düzeyleri ile granatamfibolit mercek ve bantları gözlenir. Cebireis formasyonu ise; alt düzeylerinde kristalize kireçtaşı, dolomit ve kuvarsit arakatkılı klorit- serisit- kuvarsşist, kalkşist, klorit- kalkşist ve muskovitşistleri; üste doğru ise kalkşist, klorit- kalkşist ve dolomit arakatkılı kristalize kireçtaşlarını içerir. Alanya birliği üzerine açılı uyumsuz olarak gelen Karakocalı formasyonu, birbirleriyle geçişli killi kireçtaşı, kumlu kireçtaşı, kumtaşı, çakıllı kumtaşı ve konglomeralardan oluşmaktadır. Naplaşmadan önce; Mahmutlar formasyonu (alt nap) amfibolit fasiyesi (orta basınç- orta sıcaklık)- yeşilşist fasiyesinde, Sugözü formasyonu (orta nap) ise orta basınç- orta sıcaklık şartları altında amfibolit fasiyesinde metamorfizma geçirmişlerdir. Birliğin kendi içindeki naplaşmasından sonra Alanya birliğinin tümü (Mahmutlar, Sugözü ve Cebireis formasyonları) düşük dereceli yeşilşist fasiyesinde metamorfizmaya uğramıştır. Bu yeşilşist metamorfizmasının yaşı Alt Triyas- Maestrihtiyen aralığına karşılık gelmektedir. Alanya birliği içindeki nap dokanaklarını da etkileyen bu yeşilşist metamorfizmasının yaşı, birliğin kendi içindeki naplaşma yaşından daha gençtir. Permiyen'de sığ denizel` şartlarda çökelme olmuştur. Orta- Geç Triyas veya daha sonraki dönemlerde, Alanya birliğinin oluştuğu paleocoğrafik alanlar metamorfizma ile başkâlaşmış, bu metamorfizmayla birlikte artan deformasyonlar sonucu stratigrafik istifte kopmalar olmuş ve sonuçta Alanya birliği kendi içinde naplaşmıştır. Naplaşmadan sonra Geç Kretase öncesinde, bu birlik yeşilşist fasiyesinde tekrar metamorfizmaya uğramıştır. Geç Maestrihtiyen- Paleosen döneminde Alanya birliği kuzeye doğru Antalya birliği üzerine itilmiştir. Bu olayın devamı olarak, Geç Lütesiyen- Erken Oligosen hareketleriyle bölgede etkin olan KD- GB doğrultulu sıkışma tektoniğinin etkisiyle, Alanya ve Antalya birlikleri birlikte kuzeye doğru itilerek Geyik Dağı birliği üzerine bindirmişlerdir. Orta Miyosen'de, tamamen peneplenleşmiş bir kıta üzerinde oluşan bir transgresyon ile bölge yeniden deniz istilasına uğramıştır. Geç Miyosen boyunca, muhtemelen epirojenik hareketler ile bölgede mevcut olan bir yükselme neticesinde regresif bir gelişim hüküm sürmüştür. Geç Miyosen sonunda ise bölge tamamen yükselmiş ve karasal ortama geçilmiştir.

ABSTRACT Masters Thesis A MİNERALOGİCAL-PETROGRAPHİCAL STUDY AND GEOLOGY OF THE AREA BETWEEN ALANYA - DEMİRTAŞ (ANTALYA) Gürsel Kansun Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Geological Engineering Supervisor: Assoc. Prof. Dr. Halil BAŞ 1993, Page: 135 Jury: Prof. Dr. Ahmet AYHAN Assoc. Prof. Dr. Halil BAŞ Assoc. Prof. Dr. Hükmü ORHAN With this study, it is aimed to elucidate the stratigraphic, petrographic and tectonic proporties of the rocks cropping out in an area of about 165 km2 between Alanya and Demirtaş (Antalya), which is located on the southern part of middle taurus. In the study area, Upper Paleozoic and Upper Cenozoic aged rocks crop out. Permian aged units are named as `Alanya unit`; Middle- Upper Miocene Karakocali formation comes unconformably over this unit. The youngest unit in the study area is Quaternary aged talus and alluvium. The Alanya unit consist of three metamorphic nappes occured on top of the other According to their structural position, the Permian Mahmutlar formation forms the lower nappe; the Sugözü formation middle nappe and the Permian Cebireis formation the upper nap. The Mahmutlar formation, from bottom to top, is composed of dolomite, quartzite, micaschist with intercaleted crystalized limestone, cordieriteschist, muscoviteschist, chioriteschist, fillite and metasandstone. The Sugözü formation is mainly composed of granate bearing cordieriteschist, sillimanitschist, muscoviteschist, chioriteschist, amphiboleschist and widely cropped out vigranate bearing micaschist. Also granatamphibolite lens and bands with intercalated quartzite, graphite marble layers were observed. The Cebireis formation consists of crystalized limestone, dolomite, chlorite- sericite- quartzschist with quartzite interlayers; calcschist, chlorite- calcschist and muscoviteschist, at the bottom, and calcschist, chlorite- calcschist intercalated limestone toward the top. The Karakocali formation which lies on the Alanya unit with anguler uncomformity occurs as interbedded clayey rimestone, sandy limestone, sandstone, pebbly sandstone and conglomerate. Prior to overthrusting, the Mahmutlar formation (lover nappe) had subjected to metamorphism in the amphibolite facies (medium presure- medium temperature)- greenschist facies; Sugözü formation (middle nappe) in amphibolite facies under intermediate pressure and temparature. After overthrusting, the Alanya unit as a whole were metamorphosed in low grade greenschist facies. The age of metamorphism coincides to lower Triassic- Maestrihtien. The age of this greenschist facies which had affected the overthrust boundaries within the Alanya unit is younger than the age of the overthrusting in the unit. During Permian, sedimentation took place under shallow marine condition. During Middle- Late Triasic or later periods, paleocographic area in which the Alanya unit occured had been changed through metamorphism. Accompanying to this metamorphism, the Alanya unit was overthrusted within itself as a result of increasing deformations. Following the overthrusting, prior to Late Cretaceaus, this unit was subjected to the metamorphism in greenschist facies. During the period of Late Maestrihtien- Paleocene, the Alanya unit was pushed over the Antalya unit toward the north. As a result of NE-SW bearing compressional tectonics which were effective in the area during Late Lutetien- Early Oligocene, the Alanya and the Antalya units were overthrusted all together the Geyik Dağı unit. The study area was inundated again over totaly peneplained continent at Middle Miocene. During Late Miocene, probably with epeirogenic movement, a regressive sequence was formed in the consequence of uplifting. At the end of Late Miocene the study area was totally uplifted and became a continental environment. vii