Konya`da sulu ve kuru şartlarda yetiştirilen bazı kışlık triticale çeşitlerinin önemli tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar

Abstract

oz Doktora Tezi KONYA'DA SULU VE KURU ŞARTLARDA YETİŞTİRİLEN BAZI KIŞLIK TRİTİCALE ÇEŞİTLERİNİN ÖNEMLİ TARIMSAL VE KALİTE ÖZELLİKLERİ ÜZERİNDE ARAŞTTRMALAR Musa KÜÇÜKAKÇA Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Tarla Bitkileri Anabilim Dalı Danışman: Prof. Dr. İhsan ÖZKAYNAK 1995, Sayfa 97 Prof.Dr.İhsan ÖZKAYNAK Jüri: Prof.Dr. Ali GÜLÜMSER Yrd.Doç.Dr. Bayram SADE Bu araştırma, dört triticale hattı ile iki triticale çeşidininin önemli bazı tarımsal ve kalite özelliklerini tesbit ve bunları üç buğday ve bir çavdar çeşidi ile mukayese etmek amacıyla 1993-1995 yıllan arasında, Konya ilinde sulu ve kuru şartlarda yürütülmüştür. Sulu şartlarda yapılan araştırmada tane verimi bakımından, `TBVD 5` triticale hattından 706.8 kg/da ile en yüksek verim elde edilmiştir; bu verim Gerek 79, Çakmak 79 ve Akbaşak 073/44 buğday çeşitlerinden ve Aslım 95 çavdar çeşidinden sırasıyla 65.4, 146.9, 217.0 ve 198,4 kg/da daha fazla olmuştur. Sulu şartlarda, tane verimi ile başakta tane ağırlığı (r = 0.40**), başak boyu (r = 0.40**) ve hasat indeksi arasında (r = 0.38**) çok önemli olumlu, tane verimi ile bin tane ağırlığı arasında (r = 0.22*) önemli olumlu ilişkiler bulunurken, tane verimi ile hektolitre ağırlığı arasında (r = -0.29**) çok önemli olumsuz ilişki tespit edilmiştir. Kuru şartlarda tane verimi bakımından, Presto triticale çeşidinden 366.0 kg/da ile en yüksek verim elde edilmiş; bu verim Akbaşak 073/44, Çakmak 79 buğday çeşitlerinden ve Aslım 95 çavdar çeşidinden sırasıyla 1 15.4, 173.0 ve 36.6 kg/da daha fazla olmuştur. Kuru şartlarda ise; tane verimi ile, başakta başakçık sayısı (r = 0.40**), başakta tane sa yısı (r = 0.51**), başakta tane ağırlığı (r = 0.41 **), bitki boyu (r = 0.62**), başak boyu (r = 0.50**), üst boğum arası uzunluğu (r = 0.42**) ve hasat indeksi arasında (r = 0.65**) çok önemli olumlu ilişki görülürken, tane verimi ile bin tane ağırlığı arasında (r = - 0.24*) önemli olumsuz, tane verimi ile ham protein oranı arasında (r = -0.43**) çok önemli olumsuz ilişkiler bulunmuştur. ANAHTAR KELİMELER: Triticale, buğday, çavdar, sulu şartlar, kuru şartlar, tane verimi, verim unsurları, kalite özellikleri.

ABSTRACT Ph.D. Thesis INVESTIGATIONS ON IMPORTANT AGRONOMIC AND QUALITY CHARACTERS OF SOME TRITICALE VARIETIES GROWING WINTER PERIOD IN IRRIGATED AND DRYLAND CONDITIONS OF KONYA Musa KÜÇÜKAKÇA University of Selçuk Graduate School Department of Field Crops Supervisor: Prof. Dr. İhsan ÖZKAYNAK 1995, Page 97 Prof.Dr.İhsan ÖZKAYNAK Jury : Prof.Dr. Ali GÜLÜMSER Ass.Prof.Dr. Bayram SADE This research was conducted to compare agronomic and quality characters of 4 triticale lines and 2 triticale varieties to 3 wheat and 1 rye varieties in irrigated and dryland conditions of Konya for two years in 1993-1995. In irrigated conditions the highest seed yield was obtained from TBVD 5 triticale line (706.8 kg/da). This yield was higher 65.4, 146.9, 217.0 and 198.4 kg/da than Gerek 79, Çakmak 79, Akbaşak 073/44 wheat varieties and Aslım 95 rye variety respectively. In irrigated conditions there were positively highly significant correlations between seed yield and seed weight per spike (r = 0.40**), spike length (r = 0.40**), and harvest index (r = 0.38**); positively significant correlation 1000-seed weight (r = 0.22*); negatively highly significant correlation hectoliter weight (r = -0.29**) were determined. In dryland conditions the highest seed yield was obtained from Presto triticale variety (366.0 kg/da). This yield was higher 115.4, 173.0 and 36.6 kg/da than Akbaşak 073/44, Çakmak 79 wheat varieties and Aslım 95 rye variety respectively. Positively highly significant correlations between seed yield and spikelet number per spike (r = 0.40**), seed number per spike (r = 0.51**), seed weight per spike (r = 0.41**), plant height (r = 0.62**), spike length (r = 0.50**), top internode length (r = 0.42**) harvest index (r = 0.65**); negatively significant correlation 1000-seed weight (r = -0.24*) and negatively highly significant correlation crude protein ratio (r = -0.43**) were determined in dryland conditions. KEY WORDS: Triticale, wheat, rye, irrigated conditions, dryland conditions, seed yield, yield components, quality characters. 11