Ayabakan (Hızırilyaslık) ne Halkabeğuş (Mescidi) türbeleri restorasyon projesi

Abstract

Tez konusu olan Ayabakan ve Halka Beguş Türbeleri Konya'dadır. Ayabakan Türbesi Ferhuniye Mahallesinde, Başarabey Mescidinin doğusunda, Halgabeguş Türbesi ise Kalerderhane Mahallesi, Ankara Caddesi üzerinde, Musalla Mezarlığının karşısındandır. 13. yüzyılda Selçuklular Devrinde yapılan türbelerin tez konusu olarak seçilmesinin sebepleri 1. bölümde anlatılmaktadır. Yapıların Konya İlinde bulunmasından dolayı Konya Tarihine de bu bölümde kısaca değinilmiştir. Eserler türbe fonksiyonu içerdiğinden, 2. bölümde yapı türünün doğuşu, gelişimi, genel tanımı, ana bölümleri ve işlevleri anlatılmıştır. Ayrıntılı tanımlanmayı sağlıklı yapabilmek için; türbelerin tipolojideki yeri mve grubu, M. Oluş ARIK tarafından oluşturulan türbe gruplarının mimari özellikleri örnekleriyle açıklanarak anlatılmıştır. 3. bölümde, tez konusu türbelerin çevre ölçeğinde ve yapı ölçeğinde genel ve mimari tanımları ayrıntılı bir şekilde yapılarak değişmeler ve bozulmalar belirlenmiştir. 4. bölümde, türbelerin Konya ölçeğinde aynı dönem ve tipolojide bulunan türbelerle karşılaştırmalı çalışması yapılarak restitüsyona ait bazı alt veriler tespit edilmiştir. 5. bölümde, araştırmalardaki saptamalar ve çıkartılan rölöve projelerine göre hazırlanan restitüsyon öneri ve projesinin izahı yapılmıştır. 6. ve son bölümde, türbelerin hangi verilere göre ve nasıl, yeniden işlevlendirildiğine değinilmiştir. Önerilerin yeni işlev ve restitüsyon projesine uygun olarak gerçekleştirilecek restorasyonun teknik kurallar ve yapım kronolojisi açıklanmıştır. Yine bu bölümde kentsel müdahalelerden ve tarihi eserler düşünülmeden hazırlanan imar planlarından etkilenen söz konusu eserlere çevre ölçeğinde önerilerde bulunulmuştur. iv

The subject of this thesis, Ayabakan and Halka Beguş graves are both in Konya. Ayabakan graves lies in Ferhuniye district to the east of Başarabey small mosque. Halka Beguş grave is on Ankara avenue in Kalenderhane district opposite the Musalla cemetry. The reasons why these 13th Century Seljuk graves are chosen as the subject matter of this thesis are explained in first part. The History of Konya, too is shortly added to this part as the above mentioned buildings are within the Konya city limits. Since these graves function as mosques, the second part is devoted to how this type of buildings first appearend, how they developed, the general description, the main parts and the functions of them.To be able to reach a detailed description of the typology of these graves, the architectural features of graves developed by M. Oluş ARIK are taken as a guide and are exemplified accordingly. In the third part, the above mentioned graves are described in constructional and environmental scales with the general and architectural features and alterations and deformations on them are noted. In the forth part, graves are compared to the other graves of Konya belonging to the same period and typology and some sub-data are noted for their restitution. In the fifth part, the restitution suggestion prepared depending upon our studies and relief projects is made and the project is explained. In the sixth and the last part, it is explained how and which data the graves are refunctioned. The technical requirements and construction chronology of restoration process in conformity with their new function and restution are stated. Again in this part, some suggestions are made for the two buildings in their environmental scales, in which they suffer from the invasion of the city and zoning and construction plans made without considering the position of such hictorical buildings. VI