Azot ve potasyumu toprak ve yapraktan uygulamanın şeker pancarında yumru verimi ve kalite özelliklerine etkisi

Abstract

42 5. ÖZET Azotlu ve potasyumlu gübrelerin tamamının topraktan, yarı yarıya toprak ve yapraktan ve tamamının yapraktan uygulanmasının sulu şartlarda şeker pancarında yumru verimi, kuru madde oranı, % şeker oranı, şeker verimi, yumruda azot ve potasyum varlığı ile toprakta toplam azot ve değişebilir potasyum miktarlanna etkilerini araştırmak amacıyla 1994 yılında Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Deneme Çiftliği'nde bu araştırma gerçekleştirilmiştir.Tesadüf bloklar şeklinde iki tekerrürlü azot ve potasyum tarla denemelerinde 0, 7, 14, 21 kg N /da ve 0,7, 14, 21 kg KzO /da yanında temel gübre olarak bunların orta dozları ile 11 kg P205 /da topraktan uygulanmıştır. Vejetasyon süresince şeker pancarı yağmurlama yoluyla toplam 9 defa sulanmıştır. Yapraktan gübreleme işlemi 08.07.1994 tarihinde başlayarak sulamalar sonrası sırt pulverizatörü ile gerçekleştirilmiştir. Hasat anında laboratuvar analizleri için tekniğine uygun olarak yumru örnekleri ile ekim öncesi ve hasat sonrası toprak örnekleri alınmıştır. Araştırmadan elde edilen sonuçlar şu şekilde sıralanabilir; Şeker pancarında yumru verimini azot ve potasyumun yarı yarıya toprak ve yapraktan uygulanmasının özellikle 14 kg/da dozu istatistiksel olarak %1 düzeyinde artırmış olup ikinci sırada gübrenin yapraktan uygulanması gelmektedir. Yumrudaki kuru madde oranını azotun yapraktan, potasyumun ise topraktan ve yarı yarıya toprak ve yapraktan uygulanması istatistiksel olarak %5 düzeyinde artırırken gübrelerin özellikle küçük dozları %1 düzeyinde etkili olmuşlardır.43 Artan miktarlarda azot ve potasyumun topraktan verilen küçük dozları istatistiksel olarak %1 düzeyinde yumrudaki % şeker oranını artırmıştır. Verim ve % şeker oranının bir sonucu olan şeker verimini azotun yüksek dozlarını yarı yarıya toprak ve yapraktan ve yapraktan uygulamanın %1 güvenle potasyumun ise yarı yarıya toprak ve yapraktan verilmesinin 3 üncü dozu %5 güvenle artırmıştır. Potasyumun topraktan verilmesinin ikinci dozu, azotun ise yapraktan uygulanmasının en yüksek dozu %5 güvenle yumrudaki azot oranını artırmıştır. Azotun yüksek dozları ile potasyumun yarı yarıya toprak ve yapraktan ve yapraktan uygulanması %5 güvenle, potasyumun en yüksek dozunun yapraktan verilmesi de yumrudaki potasyum oranını %1 güvenle artırmıştır. Topraktaki toplam azot ve değişebilir potasyum miktan ekim öncesine göre hasat sonrası genelde düşmüştür.

ABSTRACT Masters Thesis THE EFFECTS OF SOIL AND FOLIAR APPLICATION OF NITROGEN AND POTASSIUM ON ROOT YIELD AND QUALITY CHARACTERISTICS OF SUGAR BEET Şenol ÖNAL Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Soil Science Supervisor : Prof. Dr. Bekir FIRAT 1996, page: 48 Jury : Prof. Dr. Bekir FIRAT Prof. Dr. Fethi BAYRAKLI Prof. Dr. Saim KARAKAPLAN This research was conducted to determine the effects of soil and foliar application of nitrogen and potassium on root yield and quality characteristics of sugar beet under irrigated conditions at Experimental Station of Agricultural Faculty of Selçuk University İn 1994. The research was designed at randomized block with two replications. Nitrogen and potassium were applied at rates of 0, 7, 14 and 21 kg/da as N and K20, respectively. Additional nitrogen, phosphorus and potassium were added to the soil at rates of 14, 11 and 14 kg/da as N, P2Os and K20 respectively. The plots were irrigated with sprinkler system. IllSugar yield and root yield were increased by soil and foliar application of the fertilizers, by fifty-fifty at p<0.01 and 0.05, respectively. Root sugar content was increased by soil application of lower fertilizer rates at p < 0.01. Sugar yield was increased both by soil plus foliar application and foliar application at p < 0.01 and 0.05, respectively. In generali, N and K applications increased N and K content of root. But, soil- available N and K contents were of soils decreased after harvest. KEY WORDS: Nitrogen, potassium, application forms of fertilizers, yield and quality of sugar beet IV