XII. ve XIII. yüzyıl Anadolu minareleri

Abstract

İslâm ülkelerinin her birinde değişik görünüşlere sahip olan minare, Türklerin İslâm dinini kabulü ile Türklere özgü bir karakter kazanmış, Anadolu'da Selçuklu döneminde bu gelişimini sürdürerek, Osmanlı Klâsik Döneminde doyum noktasına erişmiştir. Bu tezde XII. ve XIII. yüzyıl Anadolu minareleri, bulunduğu kent, yapıdaki yeri, biçimi, genel kurgusu (composition) ve dönemleri göz önüne alınarak, estetik ve teknik (statik, örgü, gereç) yönleriyle incelenmiş, `Mimarlık Tarihi` açısından gelişimi ve önemi vurgulanarak, `Restorasyon` önerileri yapılmıştır. Bunun için; minarenin ortaya çıkışından, XII. ve XIII. yüzyıla gelinceye kadar ki dönemde, etkilendiği yapılar, bölgelere göre gelişimi ve bölümleri detaylı bir şekilde araştırılarak, bunların XII. ve XIII. yüzyıl Anadolu minarelerine katkıları saptanmıştır. Daha sonra bu dönem minareleri, tek tek yerinde incelenerek rölöveleri çıkartılmış ve görüntülenmiştir. Güvenlik nedeniyle 3 minareye (% 9) ulaşılamamıştır. ANAHTAR KELİMELER: Minare, Selçuklu Mimarisi, XII. - XIII. yüzyıl Anadolu Minareleri.

Minaret, which has different appearance in Islamic countries individually, gain the character peculiar to Turks with the acceptance of Islam by Turks. In Anatolia, continuing this development in the period of Seljukian, it reached the point of satisfaction in the classical period of Ottoman. In this thesis, the minarets of XII.and XIII. centuries, by taking into account their places in a city, positions on a building, forms, compositions and periods, were examined in terms of esthetics, technical (static, bonding, material) aspect. In terms of `Architectural History`, emphasizing its development and importance, to put forward the suggestions of `Restoration` were aimed. As directing towards this aim, by examining the buildings affected the minaret in the period from its first appearance up to the XII: and XIII. centuries, its development according to the regions and its parts, in detail; their effects on Anatolian minarets of XII. and XIII centuries, were determined. The minarets of this periods were exemined one by one in their own positions, drawn and projected by photographs. Due to security reasons, only three of the minarets (9 %) could not be reached. KEY WORDS: Minaret, Seljukian Architecture, Anatolian Minarets of XII.- XIII. Centuries.