A psycholinguistic approach to wh-constructions in Turkish

Abstract

Çeşitli dillerdeki ne-yapıları dönüşümsel-üretici dilbilgisi kuramı çerçevesinde pek çokdilde uzun zamandır incelenmektedir. Söz konusu kuramda, ne-öbeklerinin sözdizimselözellikleri üzerine Sesçil Yapıda yer değiştirme ve Mantıksal Yapıda yer değiştirmeolmak üzere iki yaklaşım geliştirilmiştir. Bu teorik kavramların çizdiği sınırlariçerisinde diller ne-taşıma özelliğine sahip olan diller ve ne-yapılarının yerdeğiştirmediği diller olarak sınıflandırılmıştır. Son yıllarda, ne-soru sözcükleri dilyapılarının incelenmesinde konuşucuların algılarının dikkate alınmasını sağlayanruhdilbilimsel çerçevede de çalışılmaya başlanmıştır.Bu çalışmada, Türkçe'deki karmaşık tümcelerde ne-soru sözcükleri, bu konuda yenisayılabilecek bir yöntem olan ruhdilbilimsel bakış açısıyla incelenmiştir. Farklı ne-sorusözcüklerinin çalkalama özellikleri, tümleç yan tümcesi ekleri ve bunların farklı ne-sorusözcükleriyle olan etkileşimlerinin incelenmesi için kırk-iki tümceden oluşan bir anketaltmış-dokuz deneğe uygulanmıştır. Her denekten tümceleri (1) soru, (2) ifade, (3) hemsoru hem ifade, (4) hiçbiri şeklinde işaretlemeleri istenmiştir.Çalışma sonunda, Türkçe karmaşık tümcelerde ne-sözcüklerinin farklı sözdizimselkonumda bulunabileceği ve ne-soruları oluşturabileceği, tümleç yantümcesi eklerinin vefarklı ne-sözcüklerinin de karmaşık tümcelerin algılanmasında kimi zaman farklılıklarayol açtığı bulunmuştur.Anahtar Sözcükler:Sesçil ve Mantıksal Yapı, ne-taşıma, ne-yer koruma, tümleç yantümcesi ekleri

Wh-constructions in various languages have long been studied in generative grammar.Within this framework, two approaches have been developed on the syntactic propertiesof wh-constructions as the movement of wh-phrases at Phonetic Form (PF) and atLogical Form (LF). In the limitations of these theoretical notions, languages have beenclassified as wh-movement and wh-in-situ languages. In recent years, also the study ofwh-constructions through a psycholinguistic framework has emerged which allows totake into consideration the perceptions of speakers.In this study, wh-constructions in Turkish complex sentences are analyzed through apsycholinguistic perspective which may be considered to be a novel approach to thestudy of wh-constructions in Turkish. In order to identify the scrambling properties ofdifferent wh-words, and the effects of complement clause markers (?mA and ?DIk), aquestionnaire including forty-two items was administered to sixty-nine subjects. Eachsubject is asked to mark each sentence using one of the following options: (1)?question?, (2) ?statement?, (3) ?both a question and statement? and (4) ?neitherquestion nor statement?.At the end of the study it is found that wh-words may occur in various positions andform direct wh-questions. It is also identified that complement clause markers anddifferent wh-words lead to differentiation in perceptions of Turkish complex sentences.Key WordsPhonetic and Logical Form, wh-movement, wh-in-situ,complement clause markers