Beyşehir Gölü Soğuksu- Yeşildağ ve Üstünler su toplama havzalarının hidrolojisi

Abstract

Bu araştırma Beyşehir Gölünü besleyen 16 adet su toplama havzasından ikisi olan Soğuksu- Yeşildağ ve Üstünler Çayı Su toplama havzalarının hidrolojik özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Araştırmada kullanılan yağış miktarları Devlet Meteoroloji İşleri Konya Bölge Müdürlüğünden, akış miktarı ise D.S.İ. IV. Bölge Müdürlüğünden alınmıştır. Toprak karakteristikleri Köy Hizmetleri Konya Araştırma Enstitüsü Müdürlüğünden temin edilmiştir.11 Araştırmada Soğuksu- Yeşildağ ve Üstünler su toplama havzalarının hidrolojik toprak grupları, fiziksel karakteristikleri, alansal yağmur ortalamaları, şiddetli yağmurların tekrarlanma süreleri, havza su verimleri saptandıktan sonra yağmurların eğilim analizleri yapılmıştır. Ayrıca, havzalarda bulunan yağış ve akış gözlem istasyonlarının uzun yıllara göre kayıtlarından yıllık toplam yağışları ve 24 saatlik maksimum yağışları ile maksimum akımlarına Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünde yaygın olarak kullanılan Kolmogorov-Simirnov uygunluk testi bilgisayar ortamında istatistik dağılım fonksiyonları uygulanmış ve birbirleri ile karşılaştırılması yapılmıştır-. Araştırma sonunda Soğuksu- Yeşildağ ve Üstünler çayı su toplama havzalarının topraklarının hidrolojik yönden B ve C grubu olduğu saptanmıştır. Havzalarda meydana gelen yağmurların alansal ortalamaları İsoyetal yönteme göre sırasıyla 973.9 mm/yıl ve 720.3 mm/yıl olarak bulunmuş su toplama havzalarında meydana gelen yağmurların tekrarlanma süreleri olasılıklarının Kolmogorov-Smirnov testinde kullanılan olasılık dağılım fonksiyonlarının hepsine uygun olduğu sonucuna varılmıştır. Soğuksu- Yeşildağ ve Üstünler su toplama havzalarının verimleri SCS yöntemine göre sırasıyla 17 842 183 m3 /yıl ve 3 629 200 m3 /yıl olarak bulunmuştur. Söz konusu su toplama havzalarında meydana gelen yağmurları eğim analizi incelendiğinde ise 1977 yılının ortalarından sonra ortalama yağıştan fazla olan bir döneme girildiği 1981 yılı ortasından itibaren 1986 yılma kadar ise ortalamanın altında bir eğilim gösterdiği gözlenmiştir. Anahtar Kelimeler: Su toplama havzası, Hidrolojik toprak grubu, Alansal yağmur ortalaması, Tekrarlanma süresi, En büyük günlük yağmur, Şiddetli yağmur, Havza evaportransprasyonu, Kolmogrov-Smirnov uygunluk testi, Eğilim analizi.

This study has been carried out to determine the hydrologic structure of the Soğuksu- Yeşildağ and the Üstünler Watersheds. The required data of the study have been gathered from the State Meteorological Organisation, the State Hydrologic Work and the Research Institutes of the Village Works. Hydrologic soil groups, physical characteristics, mean rainfall over the area, return periods of the extreme rain falls, watershed yields and trend of the yearly rainfalls of these watersheds have been determined in this study. The results have been tested by using a computer program that runs the Kolmogorov-Smirnov test. The results of this study indicate that, the soils of the watersheds were in B and C hydrologic groups. By using the isoyethal method the average rainfalls of the Soğuksu- Yeşildağ and the Üstünler Watersheds were calculated as 973.9 mm/year and 720.3 mm/year respectively. It was concluded that all types of distribution is suitable for probability distribution of the extreme rainfalls of those watersheds. The water yield of the Soğuksu- Yeşildağ and the Üstünler Watersheds, which figured out according to the SCS method, were established as 17842183 m3/year and 3629200 m3/year respectively. In general the trends of the rainfalls of those watersheds have showed that the yearly amounts were over the average through out the observation period between 1977 and 1981. After this period the drought period was experienced. KEY WORDS: Watersheds, Hydrologic soil group, Average rainfall over an area, Extreme daily rainfall, Extreme rainfall, Watershed evapotranspiration, Kolmogrov- Smirnov probability test, Trend analysis.