Konya ekolojik şartlarında farklı ekim zamanlarının yemeklik bezelye (Pisum sativum L.) çeşitlerinde verim unsurları ile kalite üzerine etkileri

Abstract

Bu araştırma, 1998 yılında farklı zamanlarda ekilen (15 Nisan, 23 Nisan, 3 Mayıs) 6 bezelye (Pisum sativum L.) çeşidlerinin (Karina, Kosmos, Bolero, Manuel, Jofs ve Sprinter) tane verimi ile fenolojik, morfolojik ve teknololjik özelliklerini belirlemek amacıyla yapılmıştır. 'Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller` deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak kurulan bu deneme Konya Köy Hizmetleri Araştırma Enstitüsü deneme tarlalarında yürütülmüştür. Araştırma sonuçlarına göre tane ve protein verimi bakımından çeşitler arasında ve ekim zamanlan arasında istatisriki olarak önemli farklılıklar tesbit edilmiştir. Ekim zamanı ve çeşitlerin ortalaması olarak tane verimi 131.74 kg/da, protein verimi ise 30.11 kg/da olmuştur. Çeşitlerin ortalaması olarak en yüksek dane verimi (185.12 kg/da) ve en yüksek protein verimi (42.17 kg/da) birinci ekim (15 Nisan) zamanından elde edilmiştir. Ekim zamanlarının ortalaması olarak ise en yüksek dane verimi (147.44 kg/da) ve en yüksek protein verimi (34.46 kg/da) Jofs çeşidinden elde edilmiştir. Ekim zamanlarının ortalamasına göre tane verimi ile fenolojik, morfolojik ve teknololjik özellikler arasında olumlu veya olumsuz ilişkiler belirlenmiştir. Denemede kullanılan çeşitlerin vejetasyon sürelerinin 76.11-89.11 gün arasında değiştiği tesbit edilmiştir. Sonuç olarak; birinci ekim zamanından ve Jofs çeşidinden en yüksek tane ve protein verimi elde edildiği için Konya Bölgesinde daha sonra yapılacak çalışmalarda Jofs çeşidinin mümkün olduğu kadar erken ekilmesinin olumlu sonuçlar verebileceği ortaya çıkmıştır. ANAHTAR KELİMELER : Yemeklik bezelye çeşitleri, ekim zamanı, tane verimi, ham protein, morfolojik özellikler, korelasyonlar, fenolojik özellikler.

This research was conducted to determine the effects of different sowing dates (15th April, 23rd April, 3th May) on the seed yield, phenological, morphological and technological characteristics of six diferent varieties of pea in 1998. This reseaach was arranged in the `split plots of randomized blocks` experimental design with tree replications and conducted in the experimental field of Rural Affairs Research Institude of Konya. According to the results of the research, statistically significant differences were found between varieties and sowing dates wiht respect of the seed and protein yield. As the mean of sowing dates and varieties of seed yield was 131. 74 kg. da`1, protein yield was 30.11 kg.da_1. The highest seed (185.12 kg.da`1) and protein yield (42.17 kg.da_1) of the mean of varieties was obtained at the first sowing date (15th April). In the mean of sowing dates, the highest seed (147.44 kg.da`1) and protein yield (34.66 kg.da`1) was obtain from Jofs seed. According to the mean of sowing dates, the positive or negative linear correlations were determineted between seed yield and phenological, morphological and technological characteristics. Vegetation period of the varieties were between 76. 1 lto 89. 1 1 days. As a result, the highest seed and protein yield was obtained from the first sowing date and Jofs variety. Our research showed, if the Jofs variety sowed early, positive results can be obtained. KEY WORDS: Edible pea variety, sowing date, seed yield, crude protein, phenological, and morphological characteristics, correlations.