Konya içme suyu arıtımında trihalometan oluşma potansiyeli

Abstract

ÖZET Yüksek Lisans Tezi KONYA İÇME SUYU ARITIMINDA TRİHALOMETAN OLUŞMA POTANSİYELİ Nuray ATEŞ Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman: Doç.Dr. Mehmet Emin AYDIN 1999, 106 Sayfa Jüri: Doç.Dr. Mehmet Emin AYDIN Doç.Dr. Yüksel BURDURLU Yrd.Doç.Dr. Yunus ÇENGELOĞLU Bilindiği gibi yüzeysel sularda bulunan doğal organik maddeler, dezenfeksiyonda kullanılan klor ile reaksiyona girmekte ve THM' lar gibi toksik klorlu yan ürünler oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Konya tçmesuyu Arıtma Tesisi'nde THM oluşumu gözlenmiştir. Çalışma süresince (Kasım-Temmuz) arıtma tesisinin girişinden (ham sudan) ve tesisin değişik kademelerinden numune alınarak tesis içerisinde THM seviyesi ve gidişatı araştırılmıştır. Bu süre boyunca tesis içinde TTHM konsantrasyonu ortalama ham suda 7.66 ug/L, ön klorlama çıkışında 13.4 ug/L, durultucu çıkışında 4.94 ug/L, filtre çıkışında 5.74 ug/L ve son klorlama sonrasında temiz suda 6.36 ug/L olarak bulunmuştur. Şebekede yapılan ölçümlerde ise, mesafenin artmasıyla doğru orantılı olarak 0.89-50.90 ug/L arasında ve ortalama 20.79 ug/L TTHM konsantrasyonu tespit edilmiştir. Bu değerlerle USEPA tarafında belirlenen ve standart değer alarak kabul edilen 80 ug/L'yi aşmadığı görülmüştür. Durum tespitine ek olarak yine tesis girişinden ve değişik kademelerinden alınan numunelere değişen miktarlarda (2.5, 5, 7.5 ve 10 mg/L) klor ilave edilerek, klor miktarının TTHM oluşumuna etkisi araştırılmıştır. Klor dozunun artmasıyla THM konsantrasyonunun arttığı görülmüştür. Sıcaklığın etkisinin gözlenmesi için yapılan çalışmada, 5 mg/L klor eklendikten sonra değişik sıcaklıklarda (4, 10, 20 ve 35 °C) bekletilen numunelerde, sıcaklığın artmasına paralel olarak TTHM miktarında da artış kaydedilmiştir. Alg kültürünün etkisinin gözlendiği çalışmada, sudaki alg konsantrasyonu ve bekleme süresi arttıkça TTHM'da da artış olmuştur. THM'lann yanında ölçümü yapılan diğer bazı klorlu organik bileşiklerden bazılarının çıkış suyundaki konsantrasyonlarının USEPA tarafindan öngörülen standart değerin üzerinde tespit edilmiştir. Konya İçmesuyu Arıtma Tesisinde yapılan çalışmada, TTHM ile TOC arasında iyi bir ilişki bulunamamıştır. Anahtar Kelimeler: İçmesuyu antımı, dezenfeksiyon, organik madde, Trihalometan.

11 ABSTRACT MS THESIS TRIHALOMETHANE FORMATION POTENTIAL IN KONYA DRINKING WATER TREATMENT Nuray ATEŞ Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Environmental Engineering Supervisor: Doç.Dr. Mehmet Emin AYDIN 1999, 106 Page Jury: Doç.Dr. Mehmet Emin AYDIN Doç.Dr. Yüksel BURDURLU Yrd.Doç.Dr. Yunus ÇENGELO?LU Natural organic matter present in surface water bodies may react with chlorine during chlorination of drinking waters and toxic side products such as THM are formed. In this study, samples were taken from the raw water from the inlet and several points of the plant to observe THM formation pattern and level between the months of November and July. During this period, average TTHM concentration was found as 7.66 ug/L in the raw water, 13,4 ug/L at the pre-chlorination outlet, 4.94ug/L at the end of coagulation-flocculation-settling basin unit, 5.74 ug/L at the outlet of the filter and 6.36 ug/L at the outlet of the chlorination unit. TTHM concentration varied between 0.89-50.90 ug/L in the distribution system with an average concentration of 20.79 ug/L increasing with the distance from the plant. These values stayed below 80 ug/L which was accepted as the standard level by USEPA. Additionally, samples taken from the plant were injected with different chlorine dosages (2.5, 5, 7.5, 10 mg/L) to observe the impact of chlorine to TTHM concentration. Increasing chlorine level also increased TTHM concentration. Temperature affect was observed at 4, 10, 20, 35 °C with 5 mg/L chlorine dosage and increase in temperature also caused higher TTHM formation. In studies with algae enrichment samples, TTHM formation was observed at higher levels with increasing algae concentration and detention time with exception of highest algae concentration which gave a sharp drop in TTHM formation level. Therefore, precise correlation could not be drawn in this part of the study. Other chlorinated aliphatic compounds were also detected in samples. Some of these compounds were found at higher levels than USEPA standards. An accurate correlation between TTHM and TOC was not obtained in samples from Konya Drinking Water Treatment Plant. ) Key Words: Drinking water treatment, disinfection, organic matter, trihalomethane.