17. yüzyıl başında Osmanlı İmparatorluğu ile Dubrovnik Cumhuriyeti ilişkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı 17. yüzyılın başlarında Osmanlı İmparatorluğu ve Dubrovnik Cumhuriyeti arasındaki siyasi ilişkilere dair tarihsel perspektiften bir değerlendirme yapmaktır. Çalışmanın temel kaynağı Düvel-i Ecnebiye Defteri (A.DVN.DVE.d 13/1)'dır. Bu defter Osmanlı İmparatorluğu ile Dubrovnik ve Venedik'in arasındaki ilişkilere dair Osmanlı idaresince tasnif edilen ilk defterdir ve 1604-1618 arasını kapsar.Bu çalışmada cevap aranan en önemli iki soru şudur: Çift taraflı ilişkilerin esas niteliği neydi? Dubrovnik ile Osmanlı İmparatorluğu arasındaki ilişkiler devamlılık arz ediyor muydu?17. yüzyılın başları ile ilgili bir sonuca varmak için A.DVN.DVE.d 13/1 defteri değerlendirilmiştir. Bu çalışmada ayrıca kapitülasyonların Osmanlı İmparatorluğu'nun devletlerarası ilişkilerdeki en güçlü hukuki ? siyasi faaliyeti olarak şekillenmesi de incelenmiştir. Dubrovnik kapitülasyonunun işlevi karşılaştırmalı metotla açıklanmıştır. Dubrovnik kapitülasyonunun genellikle İslâm hukuku çerçevesinde düzenlenmiş olsa da Osmanlı devletinin haraç mükellefi ülkelere karşı yürüttüğü ilişkilere ait teorik konsepti aşan belirli bazı sıra dışı unsurları barındırdığı sonucuna varılmıştır. Osmanlı hukümetive Cumhuriyet arasındaki hukuki ilişkilerde belirli bir düalizm olduğu görülmektedir.

The purpose of this work was to give an historical account on the status of the political relations between the Ottoman Empire and the Republic of Dubrovnik at the beginning of the 17th c. In doing so the Register on Foreign Affairs (Düvel-i Ecnebiye Defteri) classified under number A.DVN.DVE.d 13/1 was used as primary source. This is the first register classified by the Ottoman administration which reffers to the relations between the Ottomans, Dubrovnik and Venice in the period 1604-1618. The key questions that had to have been answered in this work were: what was the main quality in the bilateral relations? Was there any continuity in the relations between Dubrovnik and the Ottoman Empire?In order to come to the conclusion about the beginning of the 17th c, the A.DVN.DVE.d 13/1 register was evaluated. Further on in this work, the formation of the capitulation as the strongest legal-political act of the Ottoman state in international relations was analyzed. The function of the Dubrovnik capitulation had to be explained through comparative method. Even though the Dubrovnik Capitulation was usually drawn up within the frames of Islamic law, it did contain certain extraordinary elements that surpassed the theoretical concept of the Porte's relationship toward tribute-paying countries. We witness a certain dualism in the legal relations between the Porte and the Republic.