Ümîdî Ahmet Dîvânı (inceleme-metin-özel adlar dizini)

Abstract

İstanbullu Ümîdî (ö. H. 979 / M. 1571) XVI. yüzyılın Divan sahibi şairlerindendir. Önceleri Sıdkî mahlasını kullanan şair Bostan Efendi ve Kadızade Efendi'den dersler almış, kaynaklarda söz söyleme ve yeni manalar bulmadaki mahareti ve sözlerinin akıcı olması yönüyle övülmüştür.Bâkî tarzı şiir anlayışının önemli temsilcilerinden biri olan Ümîdî, rint dünya görüşünü benimsemiş, bu düşünceden hareketle şiirlerini meydana getirmiştir. Şaire göre insan ömrünün kısa olması sebebiyle ele geçen fırsatlar iyi bir şekilde değerlendirilmeli, gam ve kedere yer verilmemelidir. Din ve tasavvufa nadiren müracaat eden şair, bu konuları genellikle hüner göstermek amacıyla benzetmeler içinde kullanmıştır.Bâkî'nin pek çok şiirine nazire yazan Ümîdî bu sebeple ?taklitçilik? ile itham edilmiştir. Şiirlerinde anlamdan çok sese önem veren şairin şiirleri ilk okunuşta anlaşılabilecek niteliktedir. Ümîdî, İstanbul Türkçesi'ni başarılı bir şekilde kullanmış, yerel ifadelerin yanı sıra deyimler ve atasözlerinden oldukça çok yararlanmıştır.Mecmualar da dahil olmak üzere 26 nüshayı karşılaştırarak hazırladığımız metne göre Ümîdî Divanı ?12 kaside, 279 gazel, 13 kıt`a, 17 müfred, 7 matla? 'dan oluşmaktadır. Bu metin üzerinde yaptığımız çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Ümîdî'nin hayatı ve edebî kişiliği üzerinde durulmuş, ikinci bölümde divan metni şekil ve içerik bakımından incelenmiş, üçüncü bölümde ise divanın metni ve dizin verilmiştir.Anahtar Sözcüklerİstanbullu Ümîdî Ahmet, XVI. Yüzyıl Divan Şiiri, Bâkî, Nazîre, Rintlik

Ümîdî from Istanbul (ö. H. 979 / Gregorian 1571) is one of the Divan owner poets of XVIth century. The poet, who used Sıdkî as a nickname at first, got training from by Bostan Efendi and Kadızade Efendi and was praised in resources for his fluently speech and his ability to speak and find new meanings.Ümîdî, who was one of the important representatives of Bâkî style poetry concept, had adopted rint philosophy and had created his poetry from this point of view. According to the poet as life is short every opportunity should be used in a good way, and there should not be place for worry and sadness. The poet, who rarely applies to religion and Sufism, generally used these subjects in similer to indicate ability.Ümîdî, who wrote nazires for many poems of Bâkî, was accused of being an ?imitator? for this reason. The pomes of the poet who gave more importance to the voice than the meaning are understandable at first reading. Ümîdî used Istanbul Turkish very successfully and benefitted from idioms and proverbs besides local expressions.In accordance to the text which we prepared by comparing 26 copies including periodicals Divan of Ümîdî is made of ?12 odes, 279 lyrics, 13 quatrains and 17 mufred, 7 matla styled.? The study we had on this text is made of three parts. In the first part the life and literal personality of Ümîdî are emphasized, in the second part divan text is examined in terns of form and content and in the third part the transcription text of divan and the index are given.Key WordsÜmîdî Ahmet from Istanbul, XVIth Century Divan Poetry, Bâkî, Nazîre, Rint Philosophy