Mut (İçel) ilçesinde zeytin ağaçlarında bulunan zararlı ve yararlı böcek ve akar türlerinin tespiti, önemli türlerin popülasyon değişimi ve zararları üzerinde araştırmalar

Abstract

ÖZET Doktora Tezi MUT ( İÇEL ) İLÇESİNDE ZEYTİN AĞAÇLARINDA BULUNAN ZARARLI VE YARARLI BÖCEK VE AKAR TÜRLERİNİN TESPİH, ÖNEMLİ TÜRLERİN POPULASYON DEĞİŞİMİ VE ZARARLARI ÜZERİNDE ARAŞTIRMALAR HüseyİD ÇETİN Selçuk Üniversitesi Fen bilimleri Enstitüsü Bitki Korama Anabilim Dan Danışman: Prof. Dr. Özdcnıir ALAOĞLU 2003, 138 Sayfa Jüri: Prof. Dr. Özdemir ALAOĞLU Prof. Dr. Ahmet GÜNCAN Prof. Dr.Abdurrahman AKTÜMSEK Doç. Dr. Hüseyin GÖÇMEN Doç. Dr. Meryem UYSAL (ELMALI) Bu araştırma, kimyasal mücadelenin henüz hiç uygulanmadığı veya lokal olarak uygulandığı îçel ili Mut ilçesi zeytin alanlarındaki böcek ve akar faunasını belirlemek amacıyla 2001-2002 yıllarında yapılmıştır. İlçeye bağlı üç köyden toplam dokuz zeytin bahçesinde yürütülen çalışmalar sonucunda 12 zararlı böcek, 2 zararlı akar türü ile 24 predator ve 12 parazhoid böcek türü olmak üzere toplam 14 zararlı, 36 faydalı tür tespit edilmiştir. Zararlılar ve predatörlerin populasyon yoğunlukları izlenerek zararlı türlerin bulaşıldık oranları saptanmıştır. En önemli zararlı böcek türleri olarak Prays oleae Bern. (Lep.:Yponomeutidae), Euphyllwa phillyrea Först. (Horn.: Aphalaridae) ve Bactrocera oleae Gmel. (Dip.: Tephritidae) bulunmuştur. Çekici tuzaklarla yapılan çalışmalarda Prays oleae'nm ikinci nesil ergin populasyonu yüksek okluğu halde üçüncü nesil (meyvede) ergin populasyonu daha düşük bulunmuştur. Larva girişli meyve oram yüksek (%68) olmasına rağmen larva çıkışlı meyve oranının düşük (%14) okluğu tespit edilmiştir. Euphyllura phillyrea yılda bir döl vermiş, mayısın ilk haftasında ergin ve nimf populasyonu en yüksek düzeye ulaşmıştır. Bactrocera oleae ergin sayısı 2001 'de en yüksek 8,3 (ağaç başına) olmuş, 2002'de bu sayı 1,0 olarak bulunmuş, larvayla bulaşık meyve oram 200 Fde %8 olmuş, 2002'de vuruklu meyveye rastlanmamıştır.Türkiye için yeni kayıt niteliğinde olan akar türleri; Aculus olearius Castagnoli ile Aceria oîeae (Nalepa)'nın (Acarına, Eriopbyoidea) zarar şekli, bulaşıldık oranları, zarar düzeyi ve göçleri; yaprak, tomurcuk, çiçek ve meyvedeki zararları incelenmiştir. 24 predator tür arasında Anthocoris mmorcdis (Fahr.)'in (Het.:Anthocoridae) populasyon yoğunluğu diğer türlere oranla daha yüksek olmuştur. Anahtar Kelimeler: Zeytin, zararh, predator, parazitoid, populasyon değişimi, Türkiye

ABSTRACT PhD Thesis INVESTIGATIONS ON HARMFUL AND BENEFICIAL INSECT AND MITE SPECIES ON OLIVE TREES, POPULATION CHANGES AND DAMAGES OF IMPORTANT SPECIES IN MUT DISTRICT (TURKEY) Hüseyin ÇETİN Selçuk University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Plant Protection Supervisor: Prof. Dr. Ozdemir ALAO?LU 2003, 138 Page Jüri: Prof. Dr. Ozdemir ALAO?LU Prof. Dr. Ahmet GÜNCAN Pro! Dr Abdurrahman AKTÜMSEK Doç. Dr. Hüseyin GÖÇMEN Doç. Dr. Meryem UYSAL (ELMALI) This research was conducted in totally nine olive orchards from three villages during 2001-2002 in Mut district of îçel province in where pesticide application is absent or very few. It was found 12 insect and 2 mite species as pests and 24 predator and 12 parasitoid species on olive trees. Population changes of the pests and predators in edition to infestation ratios of the pest species were determined in the olive orchards. The most important pest species were Prays oleae Bern. (Lep.:Yponomeutidae), Eupkyllura phillyrea Först. (Horn.: Aphalaridae) and Bactrocera oleae GmeL (Dip.: Tephritidae). Using feromone traps, it was observed that adult population of P. oleae was the highest in second generation and lower in third generation in 2002. Although ratio of the olive fruits having larva entrance holes was high (68%), the fruits with larva exit holes was interestingly very low (14%). E. phillyrea produced one generation in a year and population of the nymphs and adults reached the highest level at the first week of may 2002. Adults number of B. oleae was maximum 8,3 (per tree) in 2001, but this number was only 1 in 2002. wOn the other hand, ratio of olive fruits infected with B. oleae larva was 8% in 2001, but it couldn't find any infected fruits in 2002. Eriophyoid mite species, Aculus olearins Castagnoli and Aceria oleae (Nalepa) (Acarina, Eriophyidae) are new record for Turkey. It was examined the symptoms caused by the mites, injury level and infestation ratio on leaves, blossoms, flowers and fruits of the olive trees. Among 24 predator species, population level of Anthocoris nemoralis (Fabr.) (Het.:Anthocoridae) was higher than those of the other predators. Key Words: Olive, pest, predator, parashoid, population change, Turkey IV