Alman romantik milliyetçiliği: Aydınlanmadan ?kültür ulusu?na geçişin kurgusu

Abstract

`Milliyetçilik' olgusunun bir ideoloji olarak ortaya çıkması, feodalizmden kapitalizme geçişte yaşanan toplumsal dönüşümün sonucudur. Fakat milliyetçi söylemlerin de bu dönüşümü mümkün kıldığı, bunun karşılıklı bir süreç olduğu unutulmamalıdır. Özellikle Fransız Devrimi ile Endüstri Devriminin siyasi olarak tamamlanmasıyla birlikte, milliyetçilik dönemin ?moda? gelişmesi haline gelmiştir. Buna bağlı olarak, durağan toplum yapısının dönüşmesi gerekmekteydi. Bu doğrultuda milliyetçi söylemler benimseyerek, yığınlarla ittifak kuran burjuvazi, dönüşümdeki temel unsur olmuştur. Çok parçalı yapısıyla Alman toprakları da bu dönüşüme kendilerini uyumlu hale getirmek durumundaydılar. Ne var ki ekonomik güçlerini siyasala yansıtmak isteyen güçlü bir burjuvazinin olmaması nedeniyle, `Bildungsbürger' olarak tanımlanan eğitimli orta sınıf bu rolü üstlenmiştir. Sosyal konumlanmalarından tatmin olmayan `Bildungsbürger' kesimi, sahip oldukları `kültür' kavramını millet kurgularının temeline yerleştirerek, Alman milli yapısının özgüllüğünü oluşturan kavramsallaştırmayı sağlamışlardır.Bu çalışmada, Alman tarihinde 1789?1871 yılları arasında yaşanan, Fransız ve Aydınlanma ?karşıtı olma? ve ?taraftar olma? şeklinde tanımlanabilecek gel-git durumunun Alman milliyetçiliğinin niteliğini ne şekilde belirlediği üzerinde durulacaktır. Bu doğrultuda ilk bölümde, milliyetçiliğe ilişkin teorik ve tarihsel altyapı oluşturulup, ikinci bölümde Fransa karşıtı ve taraftarı güdüler siyasi gelişmeler ışığında irdelenecektir. Son bölümde ise romantizmin siyasi yönü, söz konusu gel-git'li yapının yansıma alanı olarak değerlendirilip bunun milliyetçiliğe uzanan yönleri üzerinde durulacaktır.

The emergence of `nationalism? as an ideology is a consequence of the change in the structure of society caused by the transformation of feudalism to capitalism. But at the same time `nationalist? discourses made this transformation possible, especially after the French Revolution, when the industrial revolution was completed by a political one, nationalism became the new trend of the era. Hence, the stagnant society structure had to be changed and the bourgeosie, which formed an allience with the masses through nationalist discourses, was the key group in that change. Germany with its particularistic structure, had to adopt itself to this change. However, the absence of a strong bourgeoisie eager to extend its economic power to politics, left the ground to the educated middle class `Bildungsbürger? to accomplish that national principle. The `Bildungsbürger?, who are unsatisfied with their social ranking, placed `culture? at the center of their image of nation, and thus, created a very specific way to the national structure.This study focuses on the anti/pro France/Enlightenment character of those changes that gave rise to the emergence of the German nationalism in the time period between 1789?1871. In light of this idea, the first part of the study gives a theoretical and historical background of nationalism, the second part discusses those anti/pro France motives and the changes they had in political developments, and the last part analyses romanticism?s political doctrine as a case of those anti/pro Enlightenment impulses and how they led automatically to nationalism.