Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki nedensellik ilişkisi: Vektör hata düzeltme modeli (VECM) yaklaşımı ile Türkiye için bir uygulama

Abstract

Bu çalışmada, finansal gelişme, dışa açıklık ve faktör girdilerini temsil eden göstergeler dikkate alınarak Türkiye'de finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki analiz edilmiştir. Arz öncüllü ya da talep takipli olarak adlandırılan iki hipotezin vektör otoregresyon analizi çerçevesinde analiz edildiği bu çalışmada 1988:3-2008:4 dönemi verileri kullanılmıştır. Verilerin durağanlık özellikleri ve verilere ilişkin bütünleşme dereceleri genelleştirilmiş Dickey-Fuller (ADF) ve Phillips-Perron (PP) testleri kullanılarak belirlenmiş ve değişkenler arasındaki eşbütünleşme ilişkisinin incelenmesi amacıyla maksimum özdeğer ve iz istatistiklerinden yararlanılarak Johansen eşbütünleşme testi uygulanmıştır. Finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki uzun dönemli ilişkiyi araştırmak için bir vektör hata düzeltme modeli seçilmiş ve değişkenler arasındaki nedensellik ilişkisinin yönünü belirlemek amacıyla hata düzeltme modeline dayalı (VECM) Granger Nedensellik Testi uygulanmıştır. Son olarak, söz konusu değişkenler arasındaki kısa dönem etkileşimlerini analiz etmek üzere, etki-tepki fonksiyonları ve varyans ayrıştırması yöntemlerinden yararlanılmıştır.Yapılan analiz sonuçlarının, çalışmanın ana konusunu oluşturan finansal gelişme ve ekonomik büyüme arasındaki ilişki açısından kısa dönemde arz öncüllü hipotezi destekler nitelikte olduğu, uzun dönemde ise arz öncüllü ve talep takipli hipotezlerin her ikisinin desteklenmesi anlamına gelen karşılıklı bir nedensellik ilişkisinin bulunduğu gözlenmiştir. Bununla birlikte sabit sermaye oluşumu ve işgücünün ekonomik büyümeyi finansal gelişmeden daha fazla etkilediği sonucu elde edilmiştir.

This study analyses the relationship between financial development and economic growth in Turkey by considering some indicators of financial development, external openness and factor input variables. It tests two hypotheses, namely the ?supply-leading? or the ?demand-following? with use of vector autoregression analysis (VAR) framework for the period 1988:3 - 2008:4. To achieve this objective, the stationarity properties of the data and the order of integration were tested using both the Augmented Dickey-Fuller (ADF) test and the Phillips-Perron (PP) test. Johansen cointegration analysis was applied to examine whether the variables are cointegrated of the same order taking into account the maximum eigenvalues and trace statistics test. A vector error correction model was selected to investigate the long-run relationship between financial development and economic growth and Granger Causality Test based on VECM was applied in order to find the direction of causality between the examined variables of the estimated model. Finally, impulse response functions and variance decomposition were obtained to analyze the short run interactions of the variables under consideration.The results suggest that the relationship between financial development and economic growth supports the supply-leading phenomenon in the short run and both the supply-leading and the demand-following hypotheses; in other words, bi-directional causality in the long run. The empirical evidence also reveals that the effects of gross fixed capital formation and labor force on economic growth are greater than the effect of financial development.