Türkiye`de tarımsal ürünlerin pazarlanmasında tarım satış kooperatifleri birliklerinin stratejileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de tarımsal ürünlerin pazarlama kanalında yer alan Tarım Satış Kooperatifleri Birliklerinin, pazarlama faaliyetleri ile stratejilerinin ortaya konulması ve pazar paylarının artırılmasına yönelik çeşitli önerilerin geliştirilmesidir.Araştırmanın birincil verileri, tam sayım yöntemi kullanılarak, TSKB'lerin pazarlama/satış/ticaret bölümü yöneticileri ile yüz yüze görüşmek suretiyle anket uygulanarak elde edilmiştir. Araştırmada, anketlerden elde edilen veriler; frekans dağılım tabloları, likert ölçeği, khi-kare testi ve SWOT analizi yardımıyla değerlendirilmiş ve yorumlanmıştır. Ayrıca Birliklerin finansal yapılarının ortaya konulması amacıyla, oranlar (rasyolar) vasıtasıyla mali analizleri yapılmış ve değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; Türkiye'de tarım ürünlerinin pazarlanmasında TSKB'nin pazar payları Birliklere göre değişmekte ve yıllar itibariyle azalmaktadır. Son 10 yılda, ürün alımlarında en yüksek pazar payına sahip Birlik, Türkiye piyasasında monopson olması nedeniyle Kozabirlik'tir (%97,95). Antbirlik ise bölge rekoltesinden aldığı pay yüksek olmasına karşın, Türkiye pamuk piyasasında pazar payı en düşük olan birliktir (%0,84).Birliklerin pazarlamada yaşadıkları sorunlar arasında, özel sektör karşısında rekabet güçlerinin düşük oluşu birinci derecede, maliyet ve dağıtımda yaşanan sorunlar ise ikinci derecede önemli sorun olarak belirlenmiştir. İncelenen birliklerin tamamı satışı geliştirme ve tutundurma faaliyetleri için finansman sıkıntısı çektiklerini belirtmişlerdir. Nitekim, Birliklerin %53,85'i pazarlama faaliyetleri için kaynaklarının yeterli olmadığını belirtmiştir. İncelenen Birlikler içinde finansal oranları açısından en başarılı Birliğin Trakyabirlik olduğu belirlenmiştir. Ancak Birliklerin finansal yapıları ile pazarlama stratejileri arasında doğrudan bir ilişki bulunamamıştır.Birliklerin faaliyet alanına giren ürünlerinin nitelikleri ve işleme aşamaları, yaşadıkları finansman sıkıntısı, özel sektörle rekabet güçlükleri, birliklerde karar alıcıların birlik faaliyetleri ve harcamalar konusundaki öncelikleri ve yöneticilerin pazarlama fonksiyonunu algılama şekilleri Türkiye'de TSKB'lerin pazarlama faaliyetleri yürütmelerinde etkili olmaktadır. Bu sorunların giderilmesi Birliklerin pazarlama hizmetlerinde başarıya ulaşmalarını sağlayacaktır.

The aim of this study is to set marketing activities and strategies in the meantime to make various suggestions to increase market share of Agricultural Sales Cooperatives Associations (ASCA) which is located in marketing channel of agricultural products in Turkey.Primary data of this research had been collected by using full-count method while questionnaires applied to the managers of marketing/sales/trade departments of Agricultural Sales Cooperatives Associations (ASCA) were done by face to face interviews. During this research, the data collected from questionnaires so the frequency distribution tables were evaluated and interpreted through likert scale, chi square test and SWOT analysis. Apart from this, in order to set the financial structure of Associations, financial analysis and evaluations were done through proportions (ratio) method. Survey results indicated that; market share of Associations in sales & marketing of agricultural products depend on the Association nevertheless is decreasing year by year. Last decade, Kozabirlik had been the major buyer (%97,95) because its monopany situation in Turkish market. ANTBIRLIK having high share ratio (%0,84) from the total product in its region has the least market share on cotton markets Turkey wide.Amongst the problems associations encountered in marketing of products; primary issue faced was weakness against private enterprise in terms of competition and secondarily cost and distribution of products were determined and has been identified as a problem. All of the examined associations stated that they were facing financial constraints for sales promotion and promotion activities. Thus, 53.85% of the associations declared that they have no sufficient financial resources for marketing activities.Among the examined Associations, it was found that Trakyabirlik was the most successful in terms of financial ratios. Solely, no link was found between Associations's financial structure and their marketing strategies.The qualifications and processing phases of the crops that ASCAs dealt with in the field of activity, financial difficulties faced, weakness in competition against private sector, managerial weakness, the privileges' of the managers on spending and their understanding of union's marketing function are the factors that effect on the realization of marketing activities of ASCAs. Solving these problems will provide ASCAs with success for marketing services.