Doğal gaz fiyatlarının stokastik özellikleri: Hazar kıyısı ülke örnekleri

Abstract

Dünya doğal gaz rezervlerinin % 46'sına, nerdeyse yarısına sahip olan Hazar kıyısı ülkelerin dünya enerji talebi açısından, petrolde olduğu gibi doğal gaz potansiyelinde de önemli bir arz kaynağını oluşturdukları son dönemlerde sık sık gündeme gelmiştir. İran dışında birer eski Sovyet ülkesi olan bu ülkelerin uyguladıkları arz fiyatlarının piyasa koşulları çerçevesinde mi, yoksa rekabetçi olmayan koşullarda mı belirlendiği dikkat çekmektedir.Bu yüksek lisans çalışmasında yakınsama analizi kullanılarak Hazar Bölgesi'nde oluşan doğal gaz fiyatları ile ABD'de oluşan doğal gaz fiyatları arasındaki yakınsama hipotezi araştırılacaktır. Söz konusu doğal gaz fiyat serilerinin, yakınsama davranışı sergileyip sergilemediği Nahar ? Inder tarafından ortaya konulan polinom tipi yakınsama, doğrusal serilerin analizinde kullanılan Genişletilmiş Dickey ? Fuller (ADF), Phillips ? Perron (PP) ve Kwiatkowski, Phillips, Schmidt ve Shin (KPSS) birim kök testleri ve doğrusal olmayan serilerin analizinde kullanılan Kapetanios, Shin, Snell (KSS) durağanlık testleri kullanılarak analiz edilmiştir.Araştırma sonucunda analize konu olan serilerin, doğrusal olmayan bir yapı sergilediği ortaya konularak çalışmada ABD ve Hazar Bölgesi doğal gaz fiyatlarının doğrusal olmayan bir yakınsamaya sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Having % 46 of worlds natural gas reserve, Caspian countries become major supplier for natural gas and crude oil during last decade. It is a question that whether those countries, which are former USSR union except Iran, determine their natural gas supply prices regarding market conditions or uncompetitive issues.Using convergence analysis this thesis examines the convergence hypothesis between natural gas prices of both USA and Caspian countries.Analysis are made using Nahar-Inder, Augmented Dickey-Fuller, Phillips-Peron and KPSS unit root tests and KSS stability test used for nonlinear series analysis, for aforementioned natural gas price series.Results showed that the series have a nonlinear behaviour. In addition, the study has concluded with a nonlinear convergence between USA and Caspian countries' natural gas price series.