Kampüs nivelman ağında değişik baz uzunluklarına göre nivelman-elipsoidal yükseklik farklarının karşılaştırılması

Abstract

nsan hayatının her alanında büyük değişmeler meydana getiren teknolojikgelişmeler, harita bilgilerinin üretilmesinde kullanılan yöntem ve veri oluşturmabiçimini de değiştirmiştir.Son yıllarda yaygın olarak kullanılan uydu bazlı konum belirleme tekniklerindenolan GPS; ölçü işlerinin süresini ve maliyetini azaltmış, hassasiyetini artırmıştır.GPS' te konumlandırmalar mutlak veya rölatif olarak üç boyutlu jeosentrik koordinatsisteminde yapılmaktadır. Bu sistemde koordinatlar istenildiğinde bir referanselipsoit üzerine dönüşümü yapılmaktadır. GPS ile elde edilen elipsoidal yükseklikbilgileri geometrik anlamdadır. Elipsoidal yüksekliklerin pratik kullanımları içinortometrik yüksekliğe dönüştürülmesi gerekmektedir. Bu dönüşüm için jeoityüksekliklerinin belirlenmesi gerekmektedir. Jeoit yüksekliklerinin belirlenmesindegravimetrik yöntem, astrojeodezik yöntem ve analitik yöntem (yüzey geçirme)uygulanmaktadır.iJeoit tüm dünya yüzeyi için tam olarak modellendirilememektedir. Bu nedenleoluşan belirsizliklerin ortadan kaldırılması için çeşitli jeoit belirleme yöntemlerigeliştirilmiştir. Ülkemizde Harita Genel Komutanlığınca belirlenen ve şu andakullanımda olan TG-03 jeoidi hesaplamalarda kullanılmaktadır.Bu çalışmada kurulan test ağında klasik yöntem olarak isimlendirilen geometriknivelman ve GPS ölçüleri yapılmıştır. Ayrıca HGK' dan test ağındaki noktalara aitTG-03 jeoid yükseklik değerleri satın alınmıştır. Noktaların ölçü değerleri sonucubulunan jeoit yükseklikleri ve TG-03 jeoit yükseklikleri test ağındaki bazuzunluklarına göre karşılaştırması yapılmıştır. Aralarındaki değişimin kısa bazuzunlukları için anlamlı olmadığı belirlenmiştir. Sonuç olarak elipsoidal yükseklikfarkının nivelman yükseklik farkı olarak kullanılabileceği belirlenmiştir.Anahtar Kelimeler: Nivelman, GPS, Ortometrik Yükseklik, ElipsoidalYükseklik, Jeoit Yüksekliğiii

Technological developments which make large changes in every field of human lifehave changed methods and forms of data producing used yielding map information.GPS -used commonly- which is a positioning technique with the satellites, hasreduced measuring time and cost, and increased precision recently. Positioning byGPS has been done in three dimension geocentric coordinate system as absolute orrelative. At this system, coordinates may be transformed on the reference ellipsoid.The elevation information of GPS is geometrical meaning. In practice usage,elevations obtained from GPS are needed to transform into orthometric heights. Forthis transformation the geoid heights have to be determined. Gravimetric,Astrogeodetic and analytic (surface fitting) methods are applied to determine thegeoid heights.The geoid can?t be exactly modeled for the whole surface of the earth. To get rid ofindefiniteness occurred owing to this reason, a lot of the geoid determining methodshave been developed. In our country TG-03 (Turkish Geoid 2003: now in usage)determined by General Command of Mapping (GCM) has been used incomputations.iiiIn network established for this study, geometric leveling called as classic method andGPS measurements have been done. Also TG-03 geoid height values belong to testnetworks points have been bought from GCM. The geoid heights obtained frommeasurements and TG-03 geoid heights have been compared according to thebaseline at test network. It is determined that changes between them are notsignificant for short baselines. Consequently, it is inferred that ellipsoidal heightdifferences can be used as leveling height differences.Keywords: Leveling, GPS, Orthometric Height, Ellipsoidal Height, GeoidHeight.iv